22 kwietnia kończą się konsultacje społeczne dotyczące projektu ustawy o fundacji rodzinnej. Jakie są główne postulaty ekspertów i przedstawicieli firm rodzinnych? Czy finalny kształt projektu ustawy zachęci polskich przedsiębiorców do zakładania fundacji rodzinnych?
Postulaty przedsiębiorców i ekspertów oraz to, czy zostaną uwzględnione przez projektodawcę, zadecydują o finalnym kształcie projektu ustawy o fundacji rodzinnej. Eksperci Kancelarii Ożóg Tomczykowski, którzy są współautorami założeń prawnych i podatkowych projektu ustawy i od trzech lat uczestniczą w pracach około legislacyjnych, przygotowali szereg uwag do jej treści.
Wśród postulatów podatkowych znalazło się przede wszystkim „odwrócenie” samego modelu opodatkowania fundacji rodzinnej. Zdaniem Pawła Tomczykowskiego, partnera zarządzającego Kancelarią Ożóg Tomczykowski, opodatkowani powinni zostać beneficjenci otrzymujący od fundacji świadczenia, a nie sama fundacja. Kolejne uwagi to wprowadzenie zwolnienia dywidendowego dla fundacji oraz obniżonej 9% stawki CIT (przy zachowaniu progu 2 mln EUR). Oba rozwiązania są z powodzeniem stosowane w przypadku spółek. Kontrowersje budzi też opodatkowanie beneficjentów.
„Projekt ustawy o fundacji rodzinnej wprowadził zupełnie niezrozumiałe opodatkowanie beneficjentów z I oraz II grupy podatkowej 19% podatkiem od spadków i darowizn, podczas gdy obecna stawka tego podatku dla grupy I wynosi 7%, natomiast dla grupy II – 12%. Postulujemy pozostanie przy tych wartościach” – komentuje Paweł Tomczykowski.
Ponadto, w jego ocenie warto rozważyć rozszerzenie zerowej grupy podatkowej o osoby tworzące z fundatorem wspólne gospodarstwo domowe (partnerzy pozostający w związkach nieformalnych), które zgodnie z obecnym projektem ustawy o fundacji rodzinnej musiałyby zapłacić 19% podatek od spadków.
Kwestią, która nadal budzi emocje, są uprawnienia zachowkowe spadkobierców. Miarkowanie zachowku ma polegać na możliwości zmniejszenia wartości należnego zachowku, odroczenia jego płatności oraz rozłożenia na raty na okres maksymalnie 5 lat. Jednak nawet w przypadku dużej wartości aktywów wniesionych do fundacji, wypłata zachowku może stanowić realne zagrożenie dla płynności finansowej fundacji, a w skrajnych przypadkach doprowadzić do konieczności spieniężenia części jej aktywów.
„Oznaczałoby to, że przez konieczność wypłaty zachowku fundacja nie byłaby w stanie zagwarantować bezpieczeństwa i jedności majątku, jaki został do niej wniesiony, w szczególności firmy rodzinnej” – twierdzi Katarzyna Karpiuk, odpowiedzialna za Praktykę Sukcesji w Biznesie w Kancelarii Ożóg Tomczykowski.
Aktualnie proponowane przepisy dotyczące zmiany w KC, jasno wskazują, że majątek wniesiony przez fundatora do fundacji, będzie podlegał zaliczeniu do masy spadkowej, tak samo jak darowizny dokonane na rzecz spadkobierców fundatora oraz osób uprawnionych do zachowku. Oznacza to brak jakiegokolwiek ograniczenia czasowego. Dla porównania, darowizna dokonana na rzecz osoby trzeciej podlega zaliczeniu do masy spadkowej tylko w okresie 10 lat od dnia dokonania darowizny.
„Rekomendujemy, aby tak jak jest w przypadku większości fundacji zagranicznych, wprowadzić ograniczenie w zaliczaniu majątku wniesionego do fundacji na poczet masy spadkowej do 2-3 lat, czyli od dnia wniesienia do fundacji do śmierci fundatora” – mówi Katarzyna Karpiuk.
Utrzymanie nawet krótkiego okresu buforowego, zabezpieczy spadkobierców przed pochopnymi decyzjami fundatora dokonywanymi na łożu śmierci i ewentualnym działaniem zmierzającym do celowego pokrzywdzenia spadkobierców.
