Pomimo tego, że Polska już otrzymała z UE blisko 700 mln zł na działania związane z masowym napływem uchodźców z Ukrainy, rząd zapowiedział, że nowelizuje specustawę o pomocy dla obywateli Ukrainy, która przewiduje m.in., że uchodźcy będą partycypować w kosztach swojego zakwaterowania w Polsce. Projekt do końca listopada ma trafić do Sejmu.
Od stycznia przyszłego roku planowane jest wprowadzenie 100% odpłatności za przebywanie w miejscach zbiorowego zakwaterowania – np. w różnego rodzaju ośrodkach: hostelach, pensjonatach, sanatoriach i akademikach. Dotyczy to wszystkich osób, które są w stanie utrzymać siebie i swoją rodzinę – od nowego roku będą musiały pokrywać połowę kosztów utrzymania – na początek przez 3 miesiące. Jeśli po 3 miesiącach nie podejmą pracy i nadal nie będą w stanie wynająć mieszkania i opuścić ośrodka, będą musiały pokrywać już 100 % kosztów. Ma to zmotywować uchodźców do jak najszybszego podjęcia pracy w Polsce. Rząd planuje również zamrożenie świadczeń socjalnych dla osób, które je pobierają w Polsce, ale faktycznie mieszkają w Ukrainie.
Centrum analityczne międzynarodowej agencji zatrudnienia Gremi Personal dowiedziało się, w jakich mieszkaniach i na czyj koszt mieszkają Ukraińcy. Badanie zostało przeprowadzone w pierwszej połowie listopada za pomocą elektronicznej ankiety, w której wzięło udział 1700 Ukraińców mieszkających w różnych regionach Polski.
Obecnie 52% Ukraińców mieszka w mieszkaniach, a 18% w akademikach lub hostelach. 10% respondentów wynajęło mieszkanie, i tyle samo korzysta z gościnności udzielonej przez Polaków w ich domach. Obecnie 6% mieszka w internatach lub ośrodkach wypoczynkowych, a tylko 4% respondentów mieszka w hotelach.
Na pytanie kto płaci za ich mieszkania, 58% respondentów odpowiedziało, że wynajmuje mieszkanie na własny koszt, kolejne 22 % ma zapewnione mieszkanie przez pracodawców. 10% respondentów ma mieszkanie opłacone przez rządowy program azylowy. Tylko 5% żyje na koszt państwa, a 5% z pomocą organizacji pozarządowych.
Polska jest nadal liderem jeśli chodzi o pomoc dla uchodźców spośród wszystkich krajów europejskich, a my widzimy, że zdecydowana większość Ukraińców rozwiązuje kwestie mieszkaniowe na własny koszt. Najbardziej opłacalną opcją jest zakwaterowanie na koszt firmy. Polscy pracodawcy konkurują ze sobą o Ukraińców, więc starają się stworzyć jak najbardziej komfortowe warunki dla swoich pracowników. Nawet jeśli jest to hostel czy akademik, to w większości przypadków takie mieszkania są w odpowiednim standardzie. – mówi Anna Dzhobolda, dyrektorka departamentu rekrutacji międzynarodowych agencji zatrudnienia Gremi Personal i dodaje – Decyzja, że uchodźcy będą musieli płacić za lokum jest trudna, ale rozumiem tok myślenia rządzących, że chcą dać bodziec Ukraińcom aby poszli do pracy, jeśli mogą to robić. Jest to ważne dla polskiej gospodarki i budżetu, a także dla Ukrainy, ponieważ ponad 70% pracujących Ukraińców wysyła pieniądze na Ukrainę.
Pomimo drogiego wynajmu mieszkań, w Polsce jest nadal wiele możliwości zamieszkania. Polacy udzielają Ukraińcom schronienia w domu, w zamian otrzymują od państwa rekompensatę w wysokości 40 zł (320 UAH) dziennie za każdego Ukraińca. Czasami w ten sposób kwaterowane są całe rodziny, co jest korzystne również dla Polaków. Również Ukraińcy często dzielą powierzchnię dużych mieszkań w kilka rodzin, płacąc za to rozsądne pieniądze. Eksperci ds. zatrudnienia radzą jednak korzystać z opcji tymczasowego zakwaterowania przez pracodawców, szczególnie tym, którzy zdecydowali się spędzić zimę w Polsce.
Od początku wojny z Ukrainy do Polski wjechało 7,764mln osób, a z Polski na Ukrainę ponad 5,961 mln – poinformowała Straż Graniczna (dane z 15 listopada). Wielu uchodźców traktuje Polskę jako państwo tranzytowe, jednak wg szacunków na terytorium Polski nadal przebywa ponad 1,5 mln uchodźców.
