Praca z domu ma destrukcyjny wpływ na zdrowie milionów Polaków

Polacy nie mają odpowiednich warunków do pracy w domu
W czasie home office znacznie częściej niż przedstawiciele innych europejskich nacji uskarżają się m.in. na brak energii (63%), astenopię – osłabienie wzroku (61%), bóle pleców (56%) oraz bóle głowy (51%)
Co więcej, 53% zapytanych Polaków twierdzi, że ich warunki pracy w domu znacznie odbiegają od warunków pracy w biurze, co przekłada się na liczne bóle i dolegliwości
Na drugim biegunie ergonomii znajdują się kraje takie jak Holandia, Niemcy i Wielka Brytania, gdzie skala problemu, choć duża, pozostaje znacznie mniejsza niż w Polsce
3 na 4 respondentów z Polski (76%) osobiście kupiło wyposażenie domowego biura – średnio przeznaczyli na ten cel 2 514 zł

Pojęcie ergonomii istnieje w polskich home offices wyłącznie teoretycznie. Praktyka jest znacznie bardziej alarmująca. Przekonaliśmy się o tym zwłaszcza w ostatnich miesiącach, kiedy pandemia koronawirusa skutecznie przemodelowała rynek, powodując potrzebę szybkiego wdrożenia pracy zdalnej.

Jak wynika z międzynarodowego badania przeprowadzonego na zlecenie Fellowes, to Polacy najczęściej zmagają się z licznymi problemami związanymi z brakiem wygodnego miejsca do pracy zdalnej. Nieco lepiej sytuacja wygląda w Hiszpanii i we Włoszech. Najlepsze warunki do pracy zdalnej mają zaś pracownicy z Francji, Wielkiej Brytanii, Niemiec i Holandii – choć nawet tu sytuacja jest daleka od idealnej.

Na skróty:

Powiedz, co cię boli

Zmęczone oczy, ból głowy i pleców oraz ogólne poczucie zmęczenia w trakcie pracy z domu – taki niepokojący obraz zdrowia Polaków wyłania się z badania „Nowy system pracy”, zrealizowanego na zlecenie firmy Fellowes. Wielu dolegliwości związanych z brakiem odpowiednich warunków doświadczamy zdecydowanie częściej niż obywatele innych europejskich krajów – na pierwszym miejscu wskazując ogólne zmęczenie (63% odpowiedzi) oraz osłabienie wzroku (61%).

Zdalne wykonywanie obowiązków służbowych ma jednak dla mieszkańców Polski przełożenie także na konkretne dolegliwości psychiczne. Nieobce jest nam poczucie samotności lub izolacji (48%), przytłoczenia (38%) czy bezradności (32%).

Ponadto, blisko co trzeci badany (30%) przyznaje, że dzień pracy z domu jest dłuższy niż z biura, a 41% czuje się zbyt zajęta, aby w trakcie home office zrobić sobie przerwę i odejść od biurka. Praca zdalna, choć w powszechnej opinii daje większą elastyczność i pozorną wygodę, zdecydowanie przegrywa z pracą stacjonarną w kwestii ergonomii – porównując pracę w biurze i zdalną, ponad połowa (53%) Polaków przyznaje, że to właśnie praca z domu najczęściej wywołuje różnego rodzaju dolegliwości natury fizycznej i psychicznej.

– Praca zdalna może się wiązać nie tylko z pewnymi skutkami ekonomicznymi i organizacyjnymi, ale przede wszystkim z trwałym wpływem na zdrowie milionów ludzi. Pracownicy umysłowi przebywający na tzw. “home office” to coraz częstszy przypadek pacjentów trafiających do gabinetów fizjoterapeutów z drętwiejącymi rękami, bólem szyi, bólem karku, głowy czy dolnego odcinka kręgosłupa. Wynika to najzwyczajniej w świecie z nieprzystosowania naszych „domowych biur” do pracy przy komputerze, związanej z długotrwałym siedzeniem. Wszystko to nie sprzyja ergonomicznej pracy zdalnej. Jeśli nie zmieni się świadomość ludzi, nie pojawi się powszechna potrzeba dbałości o prawidłową postawę w czasie pracy i związane z nią wdrożenie ergonomicznych sprzętów domowego użytku, problem narastających dolegliwości bólowych w czasie „home office” może skutkować powstaniem nowych chorób cywilizacyjnych naszych czasów – tłumaczy Michał Dachowski, fizjoterapeuta, ekspert Fellowes.

Ponad dwa i pół tysiąca złotych na home office… z własnej kieszeni

Konieczność szybkiego przejścia w zdalny tryb pracy zaskoczyła wiele firm, które do tej pory zapewniały swoim pracownikom mniej lub bardziej wygodne przestrzenie biurowe. Szybko okazało się jednak, że warunki, które oferuje pracownikom przestrzeń ich własnego domu, jeszcze bardziej odbiegają od ergonomicznych wzorców, a wielu pracodawców nie zapewniło tutaj odpowiedniego wsparcia. Aż 42% zapytanych pracowników stwierdziło, że ich szefowie nie pomogli im w stworzeniu odpowiednich warunków pracy zdalnej. Co ciekawe, problem ten dotyczy także innych europejskich krajów w równym, a niekiedy nawet większym stopniu. Z podobnym odsetkiem odpowiedzi negatywnych na pytanie o to, czy pracodawca wsparł pracownika w stworzeniu odpowiedniego stanowiska pracy w domu mamy do czynienia w Wielkiej Brytanii (42%). Gorzej sytuacja wygląda w Niemczech i Francji (po 47% odpowiedzi odmownych) oraz Hiszpanii (54%) i Włoszech (55%).

Ostatecznie, wielu pracowników postanowiło zorganizować sobie domowe biuro na własną rękę – aż 76% respondentów z Polski osobiście zakupiło sprzęt biurowy w celu zwiększenia komfortu i ułatwienia pracy w domu, wydając na ten cel średnio 2 514 zł.

Badanych zapytano również o to, czy ich zdaniem pracodawcy troszczą się o ich stan zdrowia fizycznego i psychicznego w czasie pracy zdalnej. Choć w obu przypadkach odpowiedź co do zasady brzmi twierdząco (po 70% na „tak”), to jednocześnie ponad połowa z tej grupy osób uważa, że działania te nie były wystarczające. Kiedy jednak respondentów poproszono o uszeregowanie w kolejności od najważniejszego do najmniej ważnego aspektów, na które zwracają uwagę ich pracodawcy, dobrostan podwładnych znalazł się na szarym końcu za: wynikami, produktywnością, zarabianiem pieniędzy i naciskiem na dobrą pracę zespołową.

– Warto zwrócić uwagę, że pracownik działający w dogodnych warunkach to pracownik zdrowszy, mniej narażony na różnego rodzaju dolegliwości, bardziej wydajny. Pracodawcy powinni spojrzeć na tę sprawę z punktu widzenia czystego rachunku ekonomicznego. Zdrowy pracownik rzadziej korzysta ze zwolnień lekarskich, a to ma już realny wpływ na koszt funkcjonowania przedsiębiorstwa. Podwładny, który jest zmęczony czy odczuwa ból w czasie pracy, wykonuje zaś swoje obowiązki wolniej i mniej efektywnie. To, co w biurze zajmowało 2 godziny – w domu może zająć 3, a nawet 4. Narasta więc zmęczenie i frustracja. Wystarczą jednak niewielkie zmiany i wybór odpowiednich akcesoriów, aby znacznie poprawić komfort pracy i zmniejszyć dolegliwości. Laptop, zamiast trzymać na kolanach lub na stole, lepiej ustawić na specjalnej podstawie, unosząc jego ekran na wysokość wzroku. Do laptopa podłączmy osobną klawiaturę i myszkę oraz dodajmy podkładki ergonomiczne pod dłonie, na krzesło załóżmy podpórkę pod plecy, poprawiającą wsparcie odcinka lędźwiowego – wyjaśnia Iwona Zastawna, Marketing Manager w Fellowes Polska. – Jeżeli wybierzemy produkty składane, lekkie, po skończonej pracy możemy je schować do torby z laptopem, tworząc przenośne biuro. Wówczas te same produkty ergonomiczne mogą być wykorzystane zarówno, gdy pracujemy w domu, jak i w biurze, na hot desku – dodaje ekspertka.

Praca zdalna nadal w modzie, mimo przeciwności

Wydaje się, że pomimo wielu barier, model pracy z domu przyjął się w Polsce całkiem dobrze – aż 82% Polaków deklaruje, że chciałoby pracować w domu długoterminowo, choć zdecydowana większość z nich preferowałoby model hybrydowy, polegający na łączeniu pracy z biura i pracy z domu.

Wyniki badania przeprowadzonego na zlecenie Fellowes pozwalają przypuszczać, że w naszym społeczeństwie istnieje potrzeba szerokiej kampanii edukacyjnej dotyczącej zapewnienia odpowiednich warunków pracy w domu. W innym przypadku, już za kilkanaście lat może się okazać, że Polacy za home office zapłacą ogromną cenę, bezpowrotnie tracąc swoje zdrowie.

Metodologia badań

Badanie online zostało przeprowadzone przez Atomik Research wśród 1000 polskich pracowników biurowych, którzy pracują z domu od co najmniej 4 miesięcy z powodu epidemii koronawirusa. Prace badawcze odbyły się w dniach 10 – 14 listopada 2020 r. Atomik Research jest niezależną agencją badań rynku kreatywnego, która zatrudnia badaczy z certyfikatem MRS i stosuje się do kodu MRS.

Przegląd

Najczęściej wskazywane problemy zdrowotne zaobserwowane podczas pracy z domu to: zmęczenie oczu (61%), ból/problemy w obrębie pleców (56%) i bóle głowy (51%).
Uczucie zmęczenia lub braku energii (63%), samotność lub odizolowanie (48%) i uczucie przytłoczenia (38%) są również bardzo powszechne.
53% respondentów twierdzi, że ich domowe stanowisko pracy powoduje więcej bólu, dolegliwości i napięcia niż ich stanowiska pracy w biurze firmy.
58% respondentów twierdzi, że pracuje dłużej (nadgodziny) podczas pracy w domu.
Praca w domu wygrywa, jeśli chodzi o większą elastyczność i jest uważana za bardziej ergonomiczną / wygodną. Jednak to pracując w biurze badani czują się bardziej zmotywowani, zaangażowani i wydajni oraz łatwiej zachować im równowagę między życiem zawodowym a prywatnym.
Krzesło stanowi największy problem w domowym stanowisku pracy. Ponad 43% badanych wskazuje lepsze podparcie dla pleców jako kluczowe dla poprawy swojego miejsca pracy w domu. 42% chciałoby mieć nowe krzesło spełniające ich wymagania.
79% respondentów twierdzi, że lepsze środowisko pracy w domu zwiększyłoby ich motywację i wydajność.
Tylko 57% respondentów twierdzi, że pracodawca zachęca ich do robienia przerw i spędzania czasu z dala od biurka w trakcie dnia pracy.
Przeciętny respondent w czasie pracy w domu może spędzić z dala od biurka niewiele ponad godzinę dziennie (71 minut).
60% respondentów uważa, że ma więcej możliwości, aby zrobić sobie przerwę i zadbać o ćwiczenia fizyczne teraz, gdy pracuje z domu.
44% respondentów uważa, że podczas pracy w domu muszą być dostępni przez cały dzień, 42% uważa, że nie mogą oddzielić domu od biura, a 41% czuje, że ma zbyt dużo pracy, aby zrobić sobie przerwę.
58% respondentów twierdzi, że ich pracodawca wspierał ich w tworzeniu zdrowego środowiska pracy w domu, kiedy zaczęli pracować z domu. 47% badanych poproszono o wykonanie oceny ryzyka na stanowisku pracy w ich środowisku pracy w domu.
43% respondentów nie otrzymało od pracodawcy żadnego dodatkowego sprzętu poprawiającego komfort pracy w domu.
15% zapytanych zwróciło się do pracodawcy o sprzęt biurowy, ale nigdy nie otrzymało odpowiedzi, wniosek taki w przypadku 12% został odrzucony przez pracodawcę.
76% respondentów osobiście zakupiło wyposażenie do biura domowego, aby praca w domu była bardziej komfortowa i łatwiejsza.
- średnio badani wydali 2514 zł.
- 35% badanych wydało na ten cel ponad 3 tys. zł.
7 na 10 respondentów uważa, że pracodawca troszczy się o ich zdrowie fizyczne (71%) i psychiczne (70%), jednak w porównaniu z wynikami dotyczącymi wydajności, zarabianiem pieniędzy i współpracą w obrębie zespołu, dobro pracowników jest najmniej ważne.
59% respondentów w pełni rozumie swoje prawa do bezpiecznego i zdrowego środowiska pracy w domu. Aż 36% zdaje sobie sprawę, że ma prawa, ale nie do końca rozumie, jakie one są.
57% respondentów uważa, że praca w domu powinna być regulowana przez rząd.
83% respondentów chciałoby pracować w domu przez dłuższy czas, chociaż 51% z nich chciałoby pracować z domu tylko kilka dni w tygodniu.
Patrząc w przyszłość odnoszącą się do pracy, 35% respondentów przewiduje większą elastyczność ze strony pracodawców, 34% przewiduje powstanie hybrydowego systemu pracy, w którym pracownicy spędzają część tygodnia w domu i część tygodnia w biurze, 34% przewiduje więcej wirtualnych konferencji i wydarzeń branżowych, a 34% przewiduje większe uzależnienie od technologii i wirtualnych konfiguracji.
Trzy najważniejsze inicjatywy, które planują wdrożyć pracownicy wyższego szczebla po powrocie do biur to: zwiększenie elastyczności w wyborze miejsca wykonywania pracy, w biurze lub/i z domu (38%), zwiększenie świadomego wysiłku na poprawę zdrowia i dobrostan pracowników (37%) oraz wprowadzenie szczegółowych wytycznych i przepisów dotyczących pracy z domu (34%).
Dla pracowników wyższego szczebla dobrobyt pracowników jest ważniejszy niż zarządzanie absencją, monitorowanie produktywności, relacje między zespołami, oferowanie elastyczności, poziom motywacji pracowników i bycie rentownym, ale nie tak ważny jak relacje z klientami.

Dodatkowe spostrzeżenia

Mężczyźni częściej mówią, że ich pracodawca zachęca ich do robienia przerw i spędzania czasu z dala od biurka w czasie pracy (63% vs 52% kobiet).
Mężczyźni są w stanie spędzić średnio 81 minut z dala od biurka dziennie, w czasie pracy (vs 64 minut dla kobiet).
Kobiety są bardziej narażone na poczucie, że muszą być dostępne w pracy przez cały dzień (48% vs 40% mężczyzn). Są również bardziej skłonne do odczuwania, że nie mogą oddzielić domu od biura (46% vs 38%).
Mężczyźni częściej mówią, że ich pracodawca wspierał ich w tworzeniu zdrowego środowiska pracy w domu, kiedy zaczęli pracować z domu (65% vs 53% kobiet).
Mężczyźni w znacznie większym stopniu otrzymali wyposażenie biura domowego od pracodawcy (67% vs 49% kobiet).
Mężczyźni są bardziej skłonni do kontynuowania pracy w domu w dłuższej perspektywie (86% vs 80% kobiet).
69% osób w wieku 18-24 lat twierdzi, że ich pracodawca wspierał ich w tworzeniu zdrowego środowiska pracy w domu, od kiedy zaczęli pracować z domu (w porównaniu ze średnią krajową wynoszącą 58%).
Osoby w wieku 18-24 lat są częściej wspierane w wyposażeniu biura domowego przez pracodawcę (68% w porównaniu ze średnią krajową wynoszącą 57%).
92% osób w wieku 18-24 lat chciałoby kontynuować pracę w domu w dłuższej perspektywie (wobec średniej krajowej wynoszącej 83%).
49% respondentów z województwa mazowieckiego zostało poproszonych o ocenę ryzyka dla swojego środowiska pracy w domu, na Śląsku 37%.
57% respondentów na Mazowszu otrzymało od pracodawcy wyposażenie biura domowego, na śląsku 45%.
85% respondentów na Mazowszu chciałoby kontynuować pracę z domu w dłuższej perspektywie, na Śląsku 76%
68% starszych menedżerów/dyrektorów zostało wyposażonych przez pracodawcę w sprzęt do biura domowego (w porównaniu ze średnią krajową wynoszącą 57%).
86% pracowników szczebla podstawowego chciałoby kontynuować pracę w domu w dłuższej perspektywie (wobec średniej krajowej wynoszącej 83%).
Osoby, które obecnie pracują w domu przez 5 dni w tygodniu, są najmniej skłonne do poproszenia pracodawcy o wykonanie oceny ryzyka na stanowisku pracy w ich środowisku pracy w domu (38% w porównaniu ze średnią krajową wynoszącą 47%).

Praca z domu ma destrukcyjny wpływ na zdrowie milionów Polaków