W ciągu ostatnich 15 lat przedsiębiorstwa działające w Polsce uległy znacznemu przekształceniu. Te duże zwiększyły swoje przychody średnio 2,5-krotnie i stały się kilkakrotnie bardziej rentowne niż jeszcze kilkanaście lat wcześniej. Dzisiejsi menadżerowie nie są zamknięci tylko do określonych norm. Obecnie są nie tylko lepiej wykształceni, ale nierzadko posiadają również międzynarodowe doświadczenie zawodowe. W branżach, które jeszcze kilkanaście lat wcześniej zdominowane były przez mężczyzn, pojawia się coraz więcej kobiet, a gospodarcza rzeczywistość ulega dużej zmianie.
Niestety złą cechą polskiej gospodarki jest to, iż przedsiębiorstwa, które eksportują swoje towary, zazwyczaj nie próbują tworzyć za granicą własnych struktur. Wiele firm zagranicznych, m.in.: norweskich, francuskich i niemieckich, nie ogranicza prowadzonej przez siebie działalności wyłącznie do miejsca, w którym znajduje się główna siedziba przedsiębiorstwa, lecz rozwija biznes także na świecie. Tworzenie struktur za granicą ważne jest o tyle, że pozwala uniezależnić się od wahań koniunktury na rynku krajowym. Oprócz tego firmy, które istnieją za granicą, starają się być też o wiele bardziej innowacyjne, ponieważ muszą spełniać większe wymagania zagranicznych klientów.
W dzisiejszych czasach przedsiębiorstwa mają na rynku o wiele trudniej. Wszystko ze względu na dużą konkurencję. W tej chwili praktycznie niemożliwym jest znalezienie sektora gospodarki, w którym nie funkcjonowałoby wiele rywalizujących ze sobą podmiotów.
W ostatnich latach można zauważyć, że przedsiębiorczość w Polsce charakteryzuje się 3 trendami. Cały czas dynamicznie rośnie liczba zakładanych małych i średnich firm. Poprawia się przy tym jakość przedsiębiorczości, a osoby prowadzące działalność gospodarczą w Polsce coraz lepiej oceniają stan polskiej koniunktury i są odważniejsze w inwestowaniu pieniędzy na rodzimym rynku.
Chcesz rozwinąć przedsiębiorstwo? Zintegruj system zarządzania
Wszystkie przedsiębiorstwa działające w Polsce ciągle uczą się inwestowania i opracowują nowe technologie, choć nadal skala ich działań rozwojowych nie jest tak wysoka jak tych zagranicznych.
Z racji tego, jak wygląda obecna sytuacja gospodarcza, przedsiębiorstwa muszą mieć świadomość trudności związanych z przetrwaniem na rynku i podejmować działania, które umożliwią im funkcjonowanie. Kluczem do efektywniejszego działania przedsiębiorstwa jest wykorzystywanie w firmie dobrego modelu zarządzania.
Największe koncerny, takie jak PKN Orlen czy KGHM Polska Miedź, które są liderami na rynku krajowym i liczą się na rynkach międzynarodowych, korzystają właśnie ze stosowania zintegrowanego systemu zarządzania. Zarządzający na firmę patrzą całościowo, nie skupiają się wyłącznie na jej poszczególnych częściach. Jak napisali R. Baum, K. Wajszczuk i J. Wawrzynowicz: „Zjawiska zachodzące w praktyce gospodarczej, takie jak wzrost konkurencji, rosnące powiązania strategiczne i operacyjne, wzrastające interakcje wewnątrzorganizacyjne, wzrost roli otoczenia czy narastająca liczba regulacji formalnych, wymuszają integrację systemów zarządzania w przedsiębiorstwach. Zintegrowane systemy zarządzania (ZSZ) reagują efektywniej na ryzyko związane z różnego rodzaju zagrożeniami – szybciej identyfikują zagrożenia i im zapobiegają”[1].
Najkrócej mówiąc, metoda holistyczna polega na zbudowaniu systemu, który będzie w stanie doprowadzić do udoskonalenia wszystkich obszarów w firmie. W ten sposób każdy z sektorów przedsiębiorstwa stanie się wydajniejszy, a to z kolei przełoży się na większą efektywność firmy postrzeganej jako całość.
System każdego przedsiębiorstwa składa się z różnych podsystemów – wszystko w zależności od tego, jaką typu działalność realizuje firma i na jakim jej etapie jest w danym momencie, a samą integrację systemów można przeprowadzać na wiele sposobów.
Dla przykładu zintegrowany system zarządzania w PKN Orlen obejmuje różne sfery. Są to m.in.: bezpieczeństwo, logistyka, kontrola produkcji, BHP i ochrona środowiska. Filarami, na których opiera się rozwój koncernu paliwowo-energetycznego, są: budowa wartości, ludzie i siła finansowa.
Zwracanie uwagi na wszystkie aspekty działania przedsiębiorstwa to połączenie różnych praktyk, procesów i procedur stosowanych w organizacji. Przede wszystkim zaletą stosowania takich praktyk jest możliwość bardziej dynamicznego i harmonijnego wzrostu przedsiębiorstwa. Stosowanie tego typu rozwiązań niewątpliwie przyczynia się także do wzmacniania pozycji firmy na rynku, lepszej organizacji pracy oraz zwiększania elastyczności we wprowadzaniu zmian, optymalizacji i minimalizacji kosztów oraz ujednolicania i zmniejszania dokumentacji.
Nie można jednak od razu oczekiwać diametralnej różnicy. Jak napisano w publikacji pod redakcją J. Trąbki: „Pozytywne efekty z wdrożenia SZ nie występują od razu, ich pojawienie się wymaga zwykle czasu. Co więcej, podczas wdrożenia systemu zintegrowanego przedsiębiorstwo zwykle doświadcza istotnego spadku wyników działalności. Spadek ten występuje zwykle w ciągu 6-12 miesięcy po uruchomieniu systemu. Po etapie wdrożenia przedsiębiorstwo, które przeprowadziło poprawnie wdrożenie systemu, dokonuje usprawnienia swojej działalności w kolejnych etapach, które można określić jako stabilizacja, ciągłe usprawnianie i transformacja”[2].
Wdrożenie systemu daje jednak długofalowe korzyści. Zintegrowany system zarządzania będzie mieć bowiem pozytywny wpływ na całokształt procesów, które zachodzą w przedsiębiorstwie, a zarządzanie firmą jako podmiotem istniejącym w określonym kontekście gospodarczym i społecznym będzie nie tylko łatwiejsze, ale także skuteczniejsze.
Szansa dla przedsiębiorców
Wdrażanie zintegrowanych systemów zarządzania to przykład gospodarczego rozwoju firm. Lepsza jakość zarządzania przekłada się bowiem na możliwość rywalizacji takich firm z innymi dużymi przedsiębiorstwami. Przedsiębiorstwo, w którym wdrożony jest ZSZ, dzięki budowaniu jakości, może wziąć udział w globalnym wyścigu.
Przedsiębiorcy, którzy odważnie idą w przyszłość i nie boją się zmian, mają o wiele większą szansę na sukces. Rozwijać ma się całe przedsiębiorstwo, a zwłaszcza ci, którzy tworzą jego fundament – pracownicy.
Choć samych metod zarządzania jest wiele, to właśnie podejście holistyczne, czyli integracja różnych systemów i praktyk, będzie niewątpliwie dominować w znaczących na świecie zakładach pracy. Gospodarcza rzeczywistość bowiem jest bardzo zmienna, a tylko te firmy, które będą potrafiły łączyć różnego rodzaju rozwiązania, poradzą sobie na rynku.
Osoby prowadzące działalność gospodarczą zawsze muszą pamiętać o tym, że tylko efektywniejsze wykorzystywanie posiadanych przez nich zasobów, np. zasobów pracy, kapitału czy wiedzy, może sprawić, że ich firma zyska przewagę konkurencyjną, a to z kolei sprawi, że będzie zajmować bezpieczną pozycję zarówno w swoim bliższym, jak i dalszym otoczeniu biznesowym.
Autor: Miłosz Magrzyk
[1] R. Baum, K. Wajszczuk, J. Wawrzynowicz, Zintegrowane systemy zarządzania w przedsiębiorstwach, „Logistyka” 2011, nr 4.
[2] red. J. Trąbka, Systemy informacyjne zarządzania, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków 2012, s. 205.
