- Ten rok może być rekordowy, jeśli chodzi o upadłości konsumenckie. W październiku było ich aż o 25 proc. więcej niż miesiąc wcześniej.
- To problem w dużym stopniu dotykający także jednoosobowych działalności gospodarczych (JDG). W 10 miesięcy 2024 roku aż 617 przedsiębiorców zamiast upadłości firmy ogłosiło upadłość konsumencką.
- Z upadłościami mierzą się na dużą skalę przedsiębiorcy w sektorach takich jak: przemysł, budownictwo, transport i gospodarka magazynowa.
- Upadłość to dla małej firmy ostateczność, która mocno ogranicza możliwości w przyszłości. Lepiej wcześniej szukać narzędzi, które pozwolą utrzymać płynność.
Jesień tego roku to mocny wzrost upadłości konsumenckich w Polsce. W październiku ogłoszono ich aż o 25 proc. więcej niż we wrześniu (1960 w październiku, wobec 1576 miesiąc wcześniej). Upadłość jest jednym z najdrastyczniejszych przejawów trudności ekonomicznych. Zjawisko to dotyczy zarówno osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, jak i Kowalskiego czy Nowaka, którzy z powodu zadłużenia nie są w stanie regulować swoich zobowiązań. Słabsza kondycja konsumentów może być efektem pogarszającej się sytuacji w firmach.
Pobijemy rekordy w liczbie upadłości?
Z danych Centralnego Ośrodka Informacji Gospodarczej wynika, że do końca III kw. 2024 roku, upadłość konsumencką ogłosiło blisko 16 tys. osób w Polsce. Jeśli ten trend zostanie zachowany, to na horyzoncie widać ryzyko rekordów upadłości. Istotną część stanowią jednoosobowe działalności gospodarcze, które mają możliwość składania takich wniosków od 2020 roku. Wg oficjalnych danych w 2024 roku aż 617 przedsiębiorców zamiast upadłości firmy ogłosiło upadłość konsumencką. To jednak tylko wierzchołek góry lodowej, w rzeczywistości znacznie więcej upadających konsumentów funkcjonowało w formie JDG.
– Można obrazowo powiedzieć, że przyczyn ogłaszania upadłości przez JDG jest niemal tyle, ile tych firm. Wg danych z ankiet GUS jest ponad 2 mln mikrofirm, z czego istotną część stanowią JDG. Najczęstsze powody to błędna strategia działania, nieudany produkt czy usługa, mocna konkurencja czy brak konsekwencji i środków na inwestycje. Powszechną przyczyną jest też złe zarządzanie finansami. Popularnym „grzechem” jest brak kontroli nad wydatkami, a także zaciąganie zbyt dużych zobowiązań np. kredytów na rozwój czy kupowanie drogich samochodów spłacanych w formie leasingu. To może rodzić kolejne problemy, np. ze spłatą zobowiązań. JDG mają jednak dostęp do wielu narzędzi finansowych, które wspierają utrzymanie płynności, bez zadłużania się. Podam przykład: gdy klient oczekuje długiego terminu zapłaty za wcześniej uzyskane usługi lub odebrane towary, niekoniecznie najlepszym krokiem jest wizyta w banku po kredyt. Jeśli przedsiębiorca czekający na przelew nie ma własnych rezerw finansowych, może skorzystać z narzędzi przyspieszających płatność „zamrożonych” faktur – mówi Jerzy Dąbrowski, członek Zarządu Finea.
Te branże doświadczane są najciężej
Główny Urząd Statystyczny wskazuje w informacji sygnalnej, że w III kwartale 2024 roku liczba upadłości przedsiębiorstw była o 19,5% większa niż w analogicznym okresie roku poprzedniego. Wzrost nastąpił w przemyśle, budownictwie, transporcie i gospodarce magazynowej, usługach czy też zakwaterowaniu i gastronomii. Równocześnie GUS odnotował w III kwartale 2024 roku ponad 85 tys. rejestracji przedsiębiorstw, to jednak mniej o 1% niż w analogicznym okresie 2023 roku. Blisko 83% rejestracji przedsiębiorstw w III kwartale 2024 r. miało formę prawną osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą.
– Dane pokazują, które sektory są najbardziej wrażliwe na niespodziewane kryzysy. Jest tam duży odsetek JDG. Zarówno w budownictwie, jak i transporcie czy handlu lub informatyce zdecydowanie dominują jednoosobowo biznesy. JDG, aby móc utrzymać się przez dłuższy czas na rynku, w okolicznościach ostrej konkurencji z dużymi przedsiębiorcami, potrzebują wsparcia. Mam na myśli narzędzia do zarządzania swoimi finansami, planowania wydatków oraz wsparcie dające możliwości szybszego otrzymywania zapłaty za wykonane usługi. To oddala ryzyko upadłości, niezależnie od formuły jej zgłoszenia – mówi Kamil Fac, Wiceprezes Faktura.pl.
Analizując historie upadłości konsumenckich, można zauważyć, że powodem jest nadmierne zadłużenie, kłopoty zawodowe czy ze zdrowiem, czasem niestabilna sytuacja rodzinna. Te same problemy mogą dotyczyć jednoosobowych działalności gospodarczych. Skala upadłości w Polsce w ostatnich latach wskazuje na konieczność, edukacji finansowej oraz wsparcia dla osób i firm znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej.
Komentarz eksperta:
Czy upadłość firmy w formie konsumenckiej może w przyszłości utrudnić korzystanie z produktów finansowych?
– Ogłoszenie upadłości konsumenckiej przez firmę utrudni jej korzystanie w przyszłości z produktów finansowych takich jak kredyt czy leasing. Nie uniemożliwi tego całkowicie, ale należy się spodziewać karencji i mniej korzystnych warunków np. wyższego oprocentowania, oczekiwania dodatkowych zabezpieczeń. W przypadku faktoringu, przed decyzją o sfinansowaniu faktur, ewentualna upadłość w przeszłości jest brana pod uwagę, ale nie jest decydująca. Ważniejsze są inne aspekty, jak aktualne długoterminowe umowy z kontrahentami, szczególnie dużymi firmami po uruchomieniu nowej działalności. Skoro przedsiębiorca działa i wystawia faktury, jest to w pewnym sensie dowodem na to, że stanął na nogi. Z pewnością jednak lepiej skorzystać z wszelkich możliwych narzędzi finansowych przed ogłoszeniem upadłości, innymi słowy nie dopuszczać do niej – mówi Jerzy Dąbrowski, członek Zarządu Finea.