Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) ogłosiło II konkurs w ramach Programu rządowego NUTRITECH – żywienie w świetle wyzwań poprawy dobrostanu społeczeństwa oraz zmian klimatu. Przedsiębiorcy o statusie MŚP oraz naukowcy mogą się w nim ubiegać o granty m.in. na nowatorskie rozwiązania żywieniowe wykorzystywane w leczeniu i profilaktyce chorób, w tym dietozależnych, czy na innowacje technologiczne wspierające procesy produkcji i dystrybucji żywności prozdrowotnej. Pula środków na dofinansowanie projektów wyłonionych w konkursie wynosi 60 mln zł, a nabór wniosków startuje 25 kwietnia 2025 roku.
Głównym celem programu NUTRITECH jest zwiększenie dostępności produktów i rozwiązań w zakresie prawidłowego żywienia w perspektywie do roku 2030. Dokona się to dzięki wdrożeniu wyników prac badawczo-rozwojowych, z uwzględnieniem zasad zrównoważonego rozwoju.
– Jestem przekonany, że Polska ma szansę na umocnienie swojej pozycji w segmencie zdrowej żywności i żywienia, a innowatorzy mają do odegrania w tym procesie bardzo ważną rolę – mówi prof. dr hab. inż. Jerzy Małachowski, dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. – Zapewnienie dostępu do zdrowej żywności to jedno z wyzwań rozwojowych współczesności. Chodzi o żywność nie tylko wysokiej jakości i produkowaną w sposób przyjazny dla środowiska, ale także chroniącą nas przed epidemią tzw. chorób cywilizacyjnych. Przyczyny tych chorób to m.in. niewłaściwe żywienie, a skutki – utrata zdrowia, a nawet życia, ale także konkretne straty gospodarcze.
Wyzwania dla innowatorów
Projekty zgłaszane w II konkursie NUTRITECH muszą obejmować temat wiodący: „Nutrigenomika i biomedycyna jako narzędzie wspierające walkę z przewlekłymi chorobami niezakaźnymi (m.in. chorobami dietozależnymi)”, a także jeden z dwóch tematów uzupełniających, do wyboru przez wnioskodawców: „Żywność w leczeniu i zapobieganiu chorobom” oraz „Aspekty technologiczne i gospodarcze prawidłowego żywienia”.
W przypadku obowiązkowego, wiodącego obszaru tematycznego, Narodowemu Centrum Badań i Rozwoju zależy na opracowaniu możliwych do wdrożenia i komercjalizacji produktów i rozwiązań technologicznych, które wykorzystując wiedzę praktyczną z dietetyki, medycyny, nutrigenomiki oraz biomedycyny, pozwolą na prawidłowe odżywianie osób chorych, zdrowych oraz z predyspozycjami do wystąpienia określonych schorzeń należących do przewlekłych chorób niezakaźnych, zwanych potocznie „chorobami cywilizacyjnymi”. Produkty te powinny być dostępne cenowo dla obywateli.
Z kolei w ramach pierwszego z tematów uzupełniających – „Żywność w leczeniu i zapobieganiu chorobom” – NCBR zakłada opracowanie możliwych do wdrożenia i komercjalizacji innowacyjnych produktów i rozwiązań technologicznych, które czerpiąc z dorobku dietetyki, medycyny i genetyki, będą wspomagać leczenie chorób, m.in. cywilizacyjnych, pozwalając zarazem na skuteczną profilaktykę określonych schorzeń.
Ostatni obszar tematyczny – „Aspekty technologiczne i gospodarcze prawidłowego żywienia” – przewiduje wdrożenie innowacyjnych rozwiązań technologicznych, wykorzystujących wiedzę praktyczną w celu opracowania nowych produktów pełnowartościowej i wysokiej jakości żywności, której produkcja będzie niskoemisyjna, przyjazna środowisku, energooszczędna i bezodpadowa.
NCBR podkreśla, że głównymi wyzwaniami, które stoją obecnie przed producentami i dystrybutorami żywności, są niska jakość gleb i niedobory wody oraz zmiany klimatu powodujące stopniowe zmniejszenie dostępu do określonych surowców. W związku z tym konieczne jest prowadzenie badań nad jednoznacznymi, wiarygodnymi i jednocześnie możliwymi do zastosowania przemysłowego i społecznego rozwiązaniami dotyczącymi zmniejszenia zużycia substancji szkodliwych bez utraty wartości odżywczych, gospodarki cyrkularnej, weryfikacji autentyczności i pochodzenia zdrowej żywności czy też alternatywnego pozyskiwania białka.
Ze wszystkich obszarów tematycznych II konkursu NUTRITECH wykluczone są badania nad opracowaniem i stosowaniem suplementów diety.
Kto może aplikować
Nabór wniosków w II konkursie NUTRITECH ruszy 25 kwietnia i będzie prowadzony do 25 lipca 2025 roku, do godz. 16:00.
O dofinansowanie projektów mogą ubiegać się przedsiębiorstwa z sektora MŚP oraz jednostki naukowe. W składzie konsorcjum powinno znaleźć się co najmniej jedno przedsiębiorstwo o statusie MŚP oraz co najmniej jedna jednostka naukowa. W skład konsorcjum mogą wchodzić maksymalnie cztery podmioty, a jego liderem musi być przedsiębiorstwo MŚP.
Dofinansowanie można przeznaczyć na realizację projektów, które mogą obejmować badania przemysłowe, eksperymentalne prace rozwojowe i prace przedwdrożeniowe, czyli działania obejmujące przygotowanie ich wyników do zastosowania w praktyce. NCBR podkreśla, że dofinansowania nie uzyska projekt, w którym nie przewidziano eksperymentalnych prac rozwojowych. Jednostki naukowe nie mogą natomiast realizować w projekcie prac przedwdrożeniowych.
Całkowity budżet II konkursu NUTRITECH to 60 mln zł. Dofinansowanie udzielane przez NCBR wyniesie od 2 mln zł do maksymalnie 20 mln zł na każdy wyłoniony do realizacji projekt. Kwestie szczegółowe określa regulamin naboru.
Żywność, która leczy
Cele szczegółowe programu NUTRITECH to:
- wdrożenie opracowanych rozwiązań (produktów prozdrowotnych, planów żywieniowych, procesów, technologii i usług towarzyszących) zmniejszających ryzyko występowania przewlekłych chorób niezakaźnych (m.in. chorób dietozależnych),
- wdrożenie opracowanych rozwiązań (dieta spersonalizowana, produkty prozdrowotne, narzędzie wspomagające, usługi) skierowanych do osób dotkniętych przewlekłymi chorobami niezakaźnymi;
- wdrożenie poprzez rozwiązania technologiczne zasad zrównoważonego rozwoju w procesy produkcji i dystrybucji żywności prozdrowotnej.
W ramach ogłoszonego w 2022 roku I konkursu NUTRITECH innowatorzy opracowują obecnie m.in. napój witaminowy wzbogacony o związki pochodzenia naturalnego o naukowo potwierdzonej skuteczności, który wspomoże leczenie zespołu jelita drażliwego, a także innowacyjne płatki śniadaniowe o średnim indeksie i ładunku glikemicznym, z dodatkiem skrobi opornej RS3. Wśród tematów prac B+R znajduje się też opracowanie funkcjonalnych, wysokobiałkowych past warzywnych, które będą miały szansę przynieść przełom na rynku żywności przyjaznej osobom zagrożonym chorobami dietozależnymi i stanami zapalnymi organizmu. Kolejny z blisko trzydziestu zespołów projektowych skupia się na opracowaniu innowacyjnych, owocowo-warzywnych produktów prozdrowotnych z kategorii musy, wzbogaconych w składniki bioaktywne o właściwościach antyoksydacyjnych i wspierających mikrobiom. Przeprowadzone zostaną też badania m.in. nad prozdrowotnym preparatem polisacharydowym zawierającym łatwo przyswajalne białka na bazie ekstraktu z alg morskich wraz z technologią jego produkcji.