12 grudnia br. w Narodowym Instytucie Kultury i Dziedzictwa Wsi odbyło się pierwsze spotkanie konsultacyjne w ramach Społecznego Paktu dla Rolnictwa. Projekt, realizowany pod patronatem Ministerstwa Klimatu Środowiska oraz Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, jak również patronatem honorowym Rektora Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, ma na celu wypracowanie rekomendacji dla polskiego sektora rolnego w kontekście nadchodzącej prezydencji Polski w Radzie Unii Europejskiej, i szerzej polityki państwa w tym zakresie
Społeczny Pakt dla Rolnictwa to platforma dialogu łącząca przedstawicieli różnych środowisk: ekspertów naukowych, rolników, przetwórców żywności, sieci handlowe, organizacji branżowych i konsumenckich oraz decydentów. Inicjatywa powstała w odpowiedzi na rosnące wyzwania i koszty klimatyczne, z którymi mierzy się polski sektor rolny. Jak wskazuje Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, tegoroczne ekstremalne zjawiska pogodowe, takie jak przymrozki i gradobicia, spowodowały znaczące straty w rolnictwie, przekraczając przewidziane szacunki szkód. Sytuacja ta jasno pokazuje potrzebę systemowych rozwiązań i szerokiej współpracy na rzecz adaptacji polskiego rolnictwa do zmieniających się warunków klimatycznych.
Na skróty:
Ramię w ramię w trosce o rolnictwo
Odpowiedzią na te wyzwania jest właśnie Społeczny Pakt dla Rolnictwa, którego inicjatorem jest dr hab. inż. Zbigniew Karaczun, profesor Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, ekspert w dziedzinie polityki klimatycznej i jej integracji z polityką rolną, przedstawiciel Polskiego Klubu Ekologicznego. – Polskie rolnictwo stoi przed bardzo dużym wyzwaniem, ale jednocześnie szansą na stopniową transformację i wyznaczenie ścieżki tej transformacji w całej Unii Europejskiej. Jednak tylko wspólne, zintegrowane działania wszystkich interesariuszy łańcucha produkcji rolno-spożywczej, począwszy od rolników, aż po producentów i dystrybutorów i administrację rządową i otoczenie społeczne są w stanie sprawić, że ta szansa zostanie wykorzystana – mówi dr hab. inż., profesor SGGW Zbigniew Karaczun.
Właśnie dlatego do współpracy w ramach Paktu zaproszeni zostali przedstawiciele Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi i Ministerstwa Klimatu i Środowiska, prywatni i zrzeszeni przedstawiciele rolników, producenci i sieci handlowe, instytucje finansowe, a także organizacje branżowe, konsumenckie oraz przedstawiciele świata nauki.
Priorytety dla polskiej prezydencji
Konsultacje w ramach Paktu mają szczególne znaczenie w kontekście zbliżającej się polskiej prezydencji w Radzie UE, rozpoczynającej się 1 stycznia 2025 roku. Wśród kluczowych tematów znajdą się:
- przyszły kształt Wspólnej Polityki Rolnej w Unii Europejskiej,
- transformacja w kierunku rolnictwa regeneratywnego,
- zaplanowanie budżetu, uwzględniając potrzeby rolników,
- wsparcie rolników w adaptacji do negatywnych skutków zmiany klimatu,
- stopniowe, ale regularne wdrażanie praktyk proklimatycznych w polskim rolnictwie.
– Polskie rolnictwo nie odstaje od standardów europejskich, jednak potrzebuje zdecydowanych bodźców do przemian rozwojowych, środowiskowych czy pokoleniowych. Na polskiej wsi musi nastąpić zmiana pokoleniowa, ale aby tak się stało młodzi ludzie muszą mieć pewność stabilności prawnej, finansowej i gospodarczej, co jednocześnie oddziałuje na opłacalność i daje impuls rozwojowy. Młodzi rolnicy są świadomi zmian klimatycznych, które wpływają znaczącą na produkcję rolną, są gotowi prowadzić swoje gospodarstwa w sposób bardziej zrównoważony, jednak wymaga to nakładów finansowych, przy jednoczesnym zabezpieczeniu ekonomicznym gospodarstwa rolnego i domowego. Podsumowując niezbędne są działania edukacyjne wśród rolników i mieszkańców wsi, stabilność finansowa i prawna, a także zachęty pozwalające młodym rolnikom przejmować gospodarstwa z perspektywą ich rozwoju w kierunku bardziej innowacyjnych i samowystarczalnych energetycznie – konkluduje Szymon Migoń, Prezes Zarządu Krajowego Związku Młodzieży Wiejskiej.
Wsparcie szyte na miarę
Danone, jako jeden z partnerów wspierających Społecznego Paktu dla Rolnictwa, aktywnie angażuje się w transformację polskiego rolnictwa. Przykładem tego zaangażowania jest program DAN-Agri, w ramach którego do końca 2025 roku firma przeznaczy ponad 10 mln złotych na wsparcie swoich dostawców mleka w redukcji emisyjności gospodarstw. – Transformacja gospodarstwa rolniczego jest wyzwaniem, zarówno pod względem ekonomicznym, jak i organizacyjnym, przede wszystkim dla jego właściciela. Z większością naszych dostawców mleka współpracujemy od lat, znamy ich potrzeby, dlatego w latach 2024-2025 inwestujemy w promowanie i angażowanie dostawców w projekty wspierające tę transformację, np. rolnictwo precyzyjne, mapowanie pól, analizę gleb, wsparcie w zarządzaniu stadem, audyty mające na celu ustalić stan gospodarstwa, fachowe doradztwo czy materiały informacyjne – tłumaczy Marek Sumiła, dyrektor zarządzający Danone i Żywiec Zdrój.
Program obejmuje m.in. dofinansowanie i wsparcie merytoryczne w budowie biogazowni rolniczych oraz zapewnienie dodatków paszowych wpływających na obniżenie emisji metanu. Dodatkowo, w ramach programu prowadzone są działania wspierające wdrażanie praktyk rolnictwa regeneratywnego, które przyczyniają się do poprawy jakości gleby i zwiększają odporność gospodarstw na zmiany klimatu oraz rozpoczęcie współpracy z interesariuszami na rzecz retencji wody na Kujawach.
