Gospodarka Obiegu Zamkniętego jest ściśle związana ze sferą cyfrową. System ten w Polsce wymaga jasno zdefiniowanych praw i obowiązków wszystkich jego uczestników, lecz mnożenie przepisów nie jest sposobem na realizację ambitnych celów środowiskowych. Istotny jest także rozwój wiedzy o GOZ i odzyskiwaniu elektroodpadów. Powinna ona stanowić nieodłączny element edukacji środowiskowej i klimatycznej. Takiego zdania są eksperci, którzy o zrównoważonym rozwoju cyfrowym i rozwoju gospodarki o obiegu zamkniętym dyskutowali w czasie konferencji ECO Digital Forum 2024.
Przedstawiciele administracji publicznej, prawnicy i eksperci z branży cyfrowej rozmawiali o krajowych i unijnych regulacjach klimatycznych, zrównoważonym rozwoju cyfrowym, odpowiedzialności wielkiego biznesu, edukacji z zakresu zarządzania zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym (ZSEE), znaczeniu inwestycji w recykling dla gospodarki i najważniejszych wyzwaniach stojących na drodze odzysku zużytego sprzętu w Polsce. Konferencja zorganizowana została przez Związek Cyfrowa Polska.
Gospodarka o obiegu zamkniętym wymaga jasnych zasad
Obowiązujące i projektowane przepisy dotyczące systemu obiegu elektroodpadów były jednym z głównych tematów debat na ECO Digital Forum 2024. Grzegorz Skrzypczak, Prezes Zarządu ElektroEko S.A., partnera strategicznego konferencji, podkreślał potrzebę zagwarantowania przejrzystości prawa i odpowiedzialnego podejścia do praw i obowiązków wszystkich podmiotów współtworzących ten system. – Musimy jasno zdefiniować prawa i obowiązki wszystkich uczestników krajowego systemu obiegu zużytego sprzętu. Rynek ZSEE rośnie w ogromnym tempie, a część jego uczestników, szczególnie wprowadzający urządzenia na rynek, wciąż nie dysponują narzędziami prawnymi do optymalizacji swojego działania na nim. Jedyną grupą finansującą system obiegu są w Polsce podmioty wprowadzające sprzęt na rynek – komentował Prezes ElektroEko. – Istotne jest, by dążyć do równowagi pomiędzy obowiązkami i prawami wszystkich uczestników tego systemu. Przejrzystość przepływów finansowych, weryfikacja organizacji odzysku i dostępność zagregowanych raportów branżowych są nam niezbędne, szczególnie, że przed nami wiele zmian legislacyjnych z zakresu rozszerzonej odpowiedzialności producenta, zaktualizowana dyrektywa WEEE i nowe regulacje “bateryjne” – wymieniał Grzegorz Skrzypczak.
Anita Kucharska-Dziedzic, Posłanka na Sejm RP przypominała jednak o odpowiedzialności, którą podmioty na rynku elektroniki ponoszą za środowisko. – Regulacje GOZ są niezbędne. Musimy dbać o ich szczelność i precyzyjność, ponieważ luki w przepisach dotyczących elektroodpadów objawiają się licznymi nadużyciami i patologiami w systemie obiegu ZSEE. Poza przepisami potrzeba nam także gotowości producentów do wzięcia odpowiedzialności za wprowadzany na rynek sprzęt – wskazała posłanka.
Zielona i cyfrowa transformacja idą w parze, lecz wymagają edukacji społeczeństwa
Goście ECO Digital Forum podkreślali, że postęp technologiczny idzie często w parze ze staraniami na rzecz ochrony środowiska i klimatu. – Gospodarka Obiegu Zamkniętego jest ściśle związana ze sferą cyfrową. Aby odejść od gospodarki liniowej musimy korzystać z technologii cyfrowych. W coraz większym stopniu cyfryzacja działa w służbie ekologii. Przemysł 4.0, oparta o AI optymalizacja procesów, zarządzanie danymi w celu analizy cyklu życia produktów, czy śledzenie zużycia surowców i energii z wykorzystaniem technologii cyfrowych wpisują się w założenia GOZ i łączą interes ekonomiczny z ekologią – mówiła Anita Sowińska, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska.
W czasie konferencji wiele uwagi poświęcono wyzwaniom z zakresu edukacji społecznej dotyczącej obiegu zużytego sprzętu. – Jeśli chcemy uczyć młodych ludzi odpowiedzialności za środowisko i klimat, to sami musimy się nią wykazać i dawać im realne narzędzia do wpływu na rzeczywistość, w jakiej się rozwijają – apelowała Paulina Piechna-Więckiewicz, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej. – Warto rozwijać również świadomość konsumentów na temat szkodliwej środowiskowo działalności podmiotów wprowadzających na rynek sprzęt, który nie spełnia wymogów krajowych i unijnych przepisów – dodał Andrzej Saja, Wiceprezes Zarządu ElektroEko.
Przedstawiciele branży cyfrowej i producentów sprzętu zwracali uwagę na zaangażowanie sektora w działania z zakresu edukacji środowiskowej. – Producenci sprzętu elektronicznego mają swoją rolę do odegrania w procesie edukacji środowiskowej. Chodzi nie tylko o dostarczanie rozwiązań i technologii dla szkół, ale również o służenie dobrym przykładem, np. odpowiedzialnie projektując swoje produkty z myślą o środowisku – mówił Jacek Łęgiewicz, Dyrektor ds. korporacyjnych w Samsung Electronics Polska.
– Branża czuje się współodpowiedzialna za środowisko i klimat. Aby mogła realizować ambitne cele w tym zakresie potrzebuje jednak jasnego, klarownego otoczenia regulacyjnego, powstającego na drodze dialogu i współpracy. Mnożenie przepisów środowiskowych nie osiągnie zamierzonego celu, jeśli wciąż mamy kłopot z zapewnieniem ich skuteczności. Należy podjąć poważną rozmowę o tym, jak przełożyć wymogi na efektywność systemu nadzoru i egzekwowania prawa – przyznał Michał Kanownik, Prezes Związku Cyfrowa Polska, organizator konferencji.
Patronat honorowy nad konferencją ECO Digital Forum 2024 sprawowały Narodowa Agencja Poszanowania Energii i Urząd Komunikacji Elektronicznej. Partnerem strategicznym wydarzenia było ElektroEko S.A., partnerstwo merytoryczne świadczyli: DLA Piper, UNEP/GRID-Warszawa oraz Polskie Stowarzyszenie ESG, a partnerami medialnymi byli BrandsIT i ESG Trends. Wśród partnerów znalazła się także firma Samsung.