Latem do obowiązków pracodawców dochodzą te związane z zadbaniem o bezpieczną pracę podczas upałów, to m.in. zapewnienie zimnych napojów, ale nie tylko. Dobrą praktyką jest także skrócenie czasu pracy, zapewnienie klimatyzatora, czy odpowiednich środków ochrony indywidualnej. Czego jeszcze może lub powinien spodziewać się pracownik?
Podczas upałów, kiedy zmieniają się warunki pracy, pracodawcom dochodzą nowe obowiązki. Określa je Kodeks pracy oraz Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów, kiedy temperatury na otwartej przestrzeni przekraczają 25 stopni Celsjusza, a w pomieszczeniach biurowych temperatura jest wyższa niż 28 stopni Celsjusza.
Zapewnienie dostępu do napojów
Przede wszystkim do obowiązku pracodawcy należy zapewnienie napojów pracownikom – mają być one zimne i dostępne przez cały dzień pracy. Ustawodawca nie określa konkretnej liczby napojów, a pracodawca może je dostarczać w dowolny sposób. Może np. ustawić dystrybutor z wodą lub wydawać wodę butelkowaną. W sytuacji, kiedy pracodawca nie zapewni pracownikom wody, jego działania będą zagrożone karą grzywny nałożoną przez Państwową Inspekcję Pracy.
– W czasie upałów oraz intensywnej pracy na zewnątrz łatwo o utratę elektrolitów z organizmu. Dobrą praktyką wśród pracodawców jest zapewnienie pracownikom możliwości ich uzupełnienia. Ma to wpływ nie tylko na lepsze nawodnienie, ale też zmniejsza uczucie wyczerpania czy zmęczenia – wskazuje Marta Wojewnik, dyrektor zarządzająca CWS Workwear, przewodnicząca Koalicji Bezpieczni w Pracy. – Oczywiście nie można przy tym zapominać o wodzie, odpowiednim płynem nawadniającym może okazać się woda wysokozmineralizowana – dodaje Marta Wojewnik.
Według przepisów nie ma możliwości wypłacenia ekwiwalentu pieniężnego przy braku dostawy zimnych napojów. W przypadku osób pracujących w gorącym mikroklimacie pracodawca poza zimnymi napojami powinien również zapewnić im dostęp do nieodpłatnych posiłków. Co więcej pracodawca zobowiązany jest do zapewnienia 90 litrów wody każdemu pracownikowi w celach higienicznych.
Prawa pracownika
Pracodawca powinien zadbać o komfort i dobre warunki pracy. Niekiedy konieczne jest wprowadzenie tymczasowych zasad pracy, należą do nich chociażby częstsze przerwy, skrócenie czasu pracy, zapewnienie klimatyzowanych pomieszczeń do odpoczynku, klimatyzatorów, a jeśli nie ma na to warunków – chociaż rolet na okna.
– Podczas pracy w wysokich temperaturach łatwiej o szybsze zmęczenie i dekoncentrację. Takie warunki mogą okazać się niebezpieczne dla zdrowia, a niekiedy życia pracownika. Dobrym rozwiązaniem może okazać się wprowadzenie rotacji na stanowiskach pracy lub umożliwienie pracownikom wykonywania swoich obowiązków w chłodniejsze pory dnia – informuje Ewa Gawrysiak, Regional Manager CEE w TenCate Protective Fabrics.
Jeśli warunki pracy z racji upału zagrażają bezpieczeństwu pracownika albo innym pracownikom, ma on prawo do zaprzestania wykonywania swojej pracy. Szczególnie uprzywilejowane są w tym wypadku osoby młodociane (osoby, które nie ukończyły 18. roku życia, nie powinny pracować w temperaturach wyższych niż 30ºC) oraz kobiety w ciąży i karmiące piersią, a także osoby z chorobami serca i chore na inne przewlekłe choroby.
Jak jeszcze zabezpieczyć pracownika?
Długotrwałe oddziaływanie promieni UV może prowadzić do poważnych chorób, w tym czerniaka, czyli najgroźniejszego rodzaju raka skóry. Tym samym w przypadku pracy na zewnątrz kluczową i podstawową ochroną są filtry UV. Pracownicy narażeni na oddziaływanie promieni słonecznych powinni zostać wyposażeni także w odpowiednią odzież, jak i akcesoria.
– Szkodliwe oddziaływanie promieniowania UV blokuje odpowiednia odzież ochronna. W przeciągu kilku ostatnich lat nastąpił w tej kwestii znaczny progres. Tym samym, podobnie jak krem przeciwsłoneczny, odzież chroniąca przed słońcem jest dostępna w różnych wariantach i można ją dopasować względem potrzeb – informuje Marta Wojewnik. Odzież o najniższym współczynniku tj. 2 odbija 50 proc. promieniowania ultrafioletowego. Natomiast współczynnik ochrony 40+ blokuje ponad 98 proc. promieniowania i stanowi doskonałą ochronę dla pracownika. W CWS posiadamy kolekcje z tym współczynnikiem. Warto wiedzieć, że wskazanej odzieży nie trzeba kupować, ale można również wypożyczyć, co jest szczególnie ważne w przypadku potrzeb sezonowych – dodaje Marta Wojewnik.
Najlepsza odzież ochronna to taka, która przystosowana jest do wysokich temperatur. Nie należy zmieniać jej na zwykłe koszulki z krótkim rękawem. Kluczową rolę ogrywają tkaniny z jakich jest ona wykonana.
– Obecnie na rynku dostępnych jest wiele tkanin, dzianin, polarów i miękkich powłok, które można mieszać i dopasowywać, jeśli chodzi o zapewnienie pracownikom opcji odzieży adekwatnej do temperatury. W trakcie upałów najlepiej sprawdzić się może ubranie wykonane nie z czystej bawełny, ale z mieszanki z poliestrem, który szybko wysycha i jest elastyczny lub z miękkiego i oddychającego włókna bio-celulozowego – mówi Ewa Gawrysiak. Odzież ochronna powinna być dobrana do specyfiki stanowiska. Każdy odczuwa temperaturę inaczej, warto więc zapewnić pracownikom możliwie dopasowane rodzaje odzieży ochronnej. Warto przeanalizować dostępne opcje i wybrać rozwiązanie spełniające wymagania związane z klimatem i temperaturą – dodaje Ewa Gawrysiak.
Pracodawca powinien zadbać także o akcesoria, przykładowo: okulary chroniące przed promieniowaniem, czapki z osłoną karku, chusty czy hełmy. Istotne jest także obuwie, które powinno zapewniać właściwy przepływ powietrza i być dostosowane do wysokich temperatur.
Wykonywanie nawet najprostszych obowiązków w upalne dni może być dla pracowników wyjątkowo trudne. Do roli pracodawcy, oprócz zadbania o bezpieczeństwo i komfort pracowników, należy również stała obserwacja i dopasowywanie działań do panujących warunków. Zlekceważenie ostrożności w pracy podczas upałów, zarówno przez pracodawców jak i pracowników, może mieć krótko- i długoterminowe skutki.