Podjęcie pierwszej pracy to kluczowy krok ku samodzielności finansowej. Początek kariery zawodowej łączy się również z odnalezieniem się w nowym środowisku, rozwojem umiejętności zarządzania własnymi kompetencjami oraz nawiązywaniem wartościowych kontaktów. Jak skutecznie wejść na rynek pracy, zgromadzić potrzebną wiedzę i zdobyć doświadczenie, które będzie można wykorzystać w przyszłości?
O efektywnym rozpoczęciu kariery świadczy wiele czynników, przede wszystkim poprawna analiza ofert rynku pracy. W praktyce oznacza to regularne analizowanie ogłoszeń zgodnych z ich specjalizacją, zainteresowaniami oraz oczekiwanym wynagrodzeniem i świadczeniami pozapłacowymi.
Na skróty:
Wybór pierwszego pracodawcy ma duże znaczenie
Przedstawiciele pokolenia Z, dorastający w pełni scyfryzowanym środowisku, nie przywiązują dużej wagi do zgodności wykonywanego zawodu z wykształceniem. Skupiają się na zdolności uczenia się oraz przyswajania nowej wiedzy i umiejętności.
– Pokolenie Z chce mieć poczucie sensu wykonywanej pracy, ważna jest też misja i wartości, jakimi kierują się firmy. Przedstawiciele tego pokolenia chcą, by były one zgodne z zasadami, jakimi sami kierują się w życiu – podkreśla Ewa Michalska, dyrektor operacyjna Grafton Recruitment.
Jak wynika z raportu „Pokolenia na polskim rynku pracy” Grafton Recruitment, Zetki doskonale odnajdują się w zespołach, a na co dzień są skupione na realizacji celu. Dobra atmosfera (56,3%) jest dla nich ważniejsza niż wysokie wynagrodzenie (50,6%). Trzecim najważniejszym czynnikiem okazuje się stabilność zatrudnienia (48,3%). Dla Zetek ważna jest również możliwość rozwoju (44,8%).
Z punktu widzenia troski młodego pokolenia o budowanie przyszłości zawodowej i stabilność zatrudnienia warto, aby Zetki dowiedziały się, jakie możliwości podnoszenia kwalifikacji, programy szkoleniowe i kursy zapewnia potencjalny pracodawca. Kluczowa będzie też znajomość spraw formalno-prawnych, bez których nie można skutecznie podjąć satysfakcjonującej pracy.
Rodzaje umów o pracę – wiedz, co podpisujesz
Na polskim rynku pracy można podjąć zatrudnienie na podstawie umowy o pracę lub umów cywilnoprawnych, takich jak umowa zlecenie i umowa o dzieło.
– Młody pracownik, decydując się na podpisanie umowy o pracę, powinien mieć pełną świadomość zakresu swoich przyszłych obowiązków. Otrzyma przy tym gwarancję wynagrodzenia, wypłacanego regularnie, najczęściej co miesiąc oraz odprowadzania składek ZUS na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Uzyska także prawo do płatnych urlopów, w tym wypoczynkowego, macierzyńskiego, ojcowskiego i innych – wyjaśnia Grzegorz Gojny, dyrektor regionalny, w Gi Group Poland S.A.
Inaczej rzecz ma się w sytuacji podpisywania umów cywilnoprawnych. Warto, aby osoby wchodzące na rynek pracy wiedziały, że w przypadku zlecenia to one same wyznaczają czas i miejsce jego wykonania, a wynagrodzenie za wykonanie określonych zadań uzależnione jest od stawki godzinowej. Umowa o dzieło z kolei z góry określa rezultat wykonanej pracy, co łączy się z wynagrodzeniem, które jest wypłacane po jej wykonaniu. Zarówno w przypadku umowy zlecenia, jak i umowy o dzieło, pracownik nie może liczyć na płatny urlop wypoczynkowy, choć ten pierwszy rodzaj umowy dopuszcza płatne zwolnienie chorobowe, jeśli pracodawca odprowadza składkę chorobową.
Prawa i obowiązki pracownika, ciąg dalszy
Młody pracownik ma prawo przede wszystkim do terminowego wynagrodzenia, płatnego urlopu, przy czym jego wysokość zależy od stażu pracy i wynosi 20 dni dla pracowników z mniej niż 10-letnim stażem. Warto wymienić też prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, równego traktowania czy ochrony prywatności.
Do obowiązków pracownika należy natomiast sumienne wykonywanie pracy, przestrzeganie regulaminu obowiązującego w miejscu zatrudnienia, ochrona mienia pracodawcy, w tym zachowanie poufności informacji, przestrzeganie czasu pracy oraz współpraca z przełożonym w zakresie m.in. organizacji ergonomicznego stanowiska pracy czy dofinansowania okularów, które przysługuje osobom spędzającym przed ekranem monitora więcej niż cztery godziny dziennie.
Zatrudnienie rozpoczyna się podpisaniem umowy o pracę na okres próbny, który nie może przekroczyć trzech miesięcy. W praktyce możliwe jest zawarcie kolejnej umowy próbnej z tym samym pracownikiem, jednak tylko wtedy, gdy obejmuje ona inne stanowisko lub zakres obowiązków różni się od poprzedniego. W innym przypadku pracodawca podpisuje z pracownikiem umowę na czas nieokreślony lub określony. Umowa na czas określony nie może przekraczać trzydziestu trzech miesięcy. Po tym okresie pracownik automatycznie zostaje zatrudniony na podstawie umowy na czas nieokreślony.
Wynagrodzenie – dlaczego otrzymuję taką, a nie inną kwotę
Wynagrodzenie pracownika składa się z różnych elementów, które są regulowane przepisami prawa pracy, regulaminami lub wynikają z indywidualnej decyzji pracodawcy. Przed rozpoczęciem pierwszej pracy warto wiedzieć, czym różni się kwota wynagrodzenia brutto i netto – od wynagrodzenia brutto odliczane są podatki dochodowe od osób fizycznych oraz składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, co wpływa na wysokość wynagrodzenia netto otrzymywanego przez pracownika.
– Wynagrodzenie podstawowe, inaczej zwane zasadniczym, to stała część wynagrodzenia, która przysługuje pracownikowi za wykonaną pracę. Może być określona jako stawka miesięczna, tygodniowa lub godzinowa. Pracownik ma prawo ubiegać się też o dodatki za pracę w godzinach nadliczbowych, nocnych, a także m.in. o dodatek funkcyjny czy stażowy. Warto przy tym, aby młode osoby, które wchodzą na rynek pracy, rozumiały różnice między premiami, w tym uznaniowymi, a nagrodami – wyjaśnia Ewa Michalska.
Dalsza ścieżka kariery zawodowej
Pierwsza praca, podobnie jak odbywane staże, pozwalają zweryfikować, czy wybrana droga zawodowa jest dla danej osoby właściwa. Nabyte umiejętności przydadzą się w kolejnych miesiącach i latach, wraz z fachową wiedzą i doświadczeniem będą podstawą do ubiegania się o podwyżkę wynagrodzenia i awans. Będą też odgrywały dużą rolę w przypadku decyzji o zmianie pracodawcy.
– Doświadczenia wynoszone z pierwszej pracy to dobra baza dla rozwoju umiejętności zarówno miękkich, jak i twardych, poszerzania wiedzy i kontaktów zawodowych – podsumowuje Grzegorz Gojny.
