Polski sektor retail w 2024 roku wciąż dynamicznie się rozwija, w szczególności w obszarze e-commerce, ale także dzięki transformacji handlu stacjonarnego. Przyglądając się zmianom zachowań konsumenckich, adaptacji nowych technologii oraz rosnącej konkurencji, można wyodrębnić kluczowe trendy kształtujące rynek.
Rynek detaliczny w Polsce wzrasta w tempie, które odzwierciedla zmieniające się potrzeby konsumentów i adaptację nowych modeli biznesowych. W 2024 roku obserwujemy szczególnie duży wpływ technologii na branżę. Z danych PMR wynika, że wartość polskiego rynku retail ma osiągnąć około 600 mld zł w 2024 roku, co oznacza wzrost w stosunku do roku poprzedniego. Jednocześnie, rośnie znaczenie działań proekologicznych oraz zrównoważonego rozwoju, co staje się kluczowym elementem strategii firm w tym sektorze.
Polski rynek e-commerce stale zyskuje na znaczeniu, stanowiąc obecnie ponad 20% całego rynku detalicznego. Allegro pozostaje liderem z 20,3 mln realnych użytkowników miesięcznie, co stanowi 61% internautów w Polsce w sierpniu 2024 roku. Jednak Temu, chińska platforma, szybko zmniejsza dystans do polskiego lidera. W sierpniu 2024 roku różnica w liczbie użytkowników między tymi platformami wynosiła już tylko 2 mln. Dynamiczny rozwój Temu, który zadebiutował w Polsce w 2023 roku, oznacza coraz większą konkurencję w sektorze e-commerce. Konkurencję, która w ostatnim czasie dodatkowo mocno się skomplikowała za sprawą zatarcia pewnych granic. Wszyscy retailerzy walczą o tego samego klienta i mają podobną propozycję wartości. Granica pomiędzy quick commerce a e-grocery już dawno się zatarła, to samo obserwujemy także w innych obszarach handlu internetowego. Przykładem mogą być dotychczas typowo modowe e-sklepy jak Zalando, Modivo czy Sinsay, które aktualnie oferują również kosmetyki, konkurując tym samym z Notino czy Hebe. Kolejną istotną kwestią jest pojawianie się coraz większej liczby parków handlowych w mniejszych miejscowościach. Aktualnie konsument nie musi już jechać do miasta wojewódzkiego na całodzienne zakupy, bo ma je na wyciągnięcie ręki. Walka o klienta robi się coraz bardziej zaciekła.
Mimo stałego wzrostu zakupów online, handel stacjonarny w Polsce również ewoluuje, przyjmując hybrydowe modele sprzedaży. Wprowadzenie opcji click-and-collect, rozwój programów lojalnościowych i integracja różnych kanałów sprzedaży stały się standardem. Sklepy fizyczne inwestują w technologie oparte o sztuczną inteligencję (AI) w celu personalizacji zakupów i lepszego zarządzania stanami magazynowymi. Przykładem są systemy Forecast & Replenishment (F&R), czyli prognozowanie i uzupełnianie zapasów. Zaawansowane systemy F&R wykorzystują AI do analizy danych sprzedażowych, sezonowości oraz trendów rynkowych, co pozwala na precyzyjne prognozowanie popytu i optymalne zatowarowanie zwiększając efektywność operacyjną.
Budowanie przewagi konkurencyjnej bez transformacji technologicznej, jest obecnie praktycznie niemożliwe, to tyczy się oczywiście także retailu i branża dobrze o tym wie. AI jest wykorzystywana do analizy danych konsumenckich w celu tworzenia precyzyjnych strategii cenowych i marketingowych. Natomiast od strony operacyjnej pomaga w optymalizacji logistyki i zarządzania łańcuchem dostaw, co ma kluczowe znaczenie w sektorze spożywczym i FMCG. Rozwiązania takie jak automatyzacja procesów magazynowych czy chatboty do obsługi klienta stają się coraz bardziej powszechne, umożliwiając firmom zwiększenie efektywności operacyjnej.
Ten rok pokazał także, jak dynamicznie zmieniają się wymogi konsumentów, chociażby w kwestii zrównoważonego rozwoju. Klienci częściej wybierają produkty lokalne, ekologiczne i firmy, które stosują zrównoważone praktyki. Dostawy realizowane za pomocą pojazdów elektrycznych oraz ograniczenie użycia plastiku w opakowaniach to przykłady działań, które spotykają się z pozytywnym odbiorem społecznym. Doskonałym tego przykładem jest chociażby obecna pozycja InPost wśród firm dostawczych w Polsce. Paczkomaty, które są bardziej ekologiczną formą dostawy towaru to aktualnie najczęściej wybierany przez Polaków sposób odbioru swoich zamówień internetowych.
Reasumując, polska branża retail w 2024 roku była sektorem pełnym wyzwań, ale i możliwości. Integracja technologii, rozwój modeli hybrydowych oraz zrównoważone praktyki wskazują na dynamiczną przyszłość rynku. Konkurencja w obszarze e-commerce, reprezentowana chociażby przez Allegro i Temu, stanowi istotny element zmian, ale to adaptacja do potrzeb konsumentów oraz odpowiedź na globalne trendy będzie determinować dalszy rozwój sektora. Przyszły rok to wciąż czas walki o każdą chwilę uwagi klienta. Standardowe promocje różnicujące ceny w koszykach zakupowych o kilka złotych to już za mało, by przyciągnąć odbiorców. Budowanie lojalności musi oznaczać personalizację — zarówno wobec pojedynczego konsumenta, jak i całych gospodarstw domowych.
Autor: Tomasz Woźniak, CEO w Future Mind