Wyniki badania EY – Jak polskie firmy wdrażają AI – wskazują, że już ponad połowa (58%) rodzimych organizacji rozpoczęła proces dostosowywania się do regulacji związanych z AI Act. Stanowi to potwierdzenie rosnącej świadomości dynamicznych zmian środowiska prawnego związanych z rozwojem sztucznej inteligencji. Już 25% firm nad Wisłą – wzrost o 5 pkt. proc. w ciągu roku – bardzo dobrze orientuje się w obowiązujących przepisach m.in. przeprowadzając analizę zgodności z prawem implementacji i użycia systemów AI przed ich wdrożeniem. Jednocześnie same działy prawno-podatkowe należą do najmniej zaawansowanych w wykorzystywaniu narzędzi bazujących na sztucznej inteligencji. Do tej pory w ramach tej funkcji wprowadziło je jedynie 5% organizacji.
Wyniki badania jasno pokazują, że polskie firmy są świadome konieczności wdrożenia AI Act, ale napotykają na liczne wyzwania. Chociaż ponad połowa – 58% – badanych organizacji rozpoczęła już implementację odpowiednich procedur, to równocześnie 16% przerwało swoje działania. Może to wskazywać na trudności natury technologicznej lub brak odpowiednich zasobów umożliwiających pełną weryfikację wszystkich wymagań. Co więcej, kolejne 17% przedsiębiorstw nie rozpoczęło jeszcze żadnych działań. Tymczasem regulacyjny zegar nieubłaganie odmierza czas.
– Unijne rozporządzenie w sprawie sztucznej inteligencji weszło w życie 1 sierpnia 2024 roku, jednak rozpoczęcie stosowania przepisów zostało przesunięte o 2 lata. Należy jednak pamiętać, że od tej zasady jest wiele wyjątków. Już od 2 lutego 2025 roku obowiązują przepisy dotyczące praktyk zakazanych takich jak np. scoring społeczny. Kolejne regulacje będę zaś sukcesywnie aktywowane w kolejnych miesiącach. Dla wielu firm oznacza to ostatni dzwonek na rozpoczęcie niezbędnych działań – mówi Justyna Wilczyńska-Baraniak, Partnerka EY, Liderka Zespołu Prawa Własności Intelektualnej, Technologii i Danych Osobowych w Kancelarii EY Law.
Ostatnie dwa lata stały pod znakiem znaczącego rozwoju narzędzi bazujących na sztucznej inteligencji oraz rosnącego poziomu ich implementacji w organizacjach. Konieczność szybkiej adaptacji dotyczyła również działów prawnych. W efekcie już 25% badanych organizacji deklaruje bardzo dobrą znajomość aktualnych przepisów. W przeciągu roku ten odsetek wzrósł o 5 punktów procentowych. W aspekcie praktycznym oznacza to m.in. przeprowadzanie analiz zgodności z prawem i użycia systemów AI przed ich wdrożeniem. Dalsze 42% (wzrost o 1 pkt. proc.) przedsiębiorstw swój poziom legislacyjnej orientacji definiuje jako dobry, a 20% (spadek o 4 pkt. proc.) jako średni. Jedynie 6% (spadek o 2 pkt. proc.) ankietowanych firm wskazało, że nie wie jakie przepisy mają zastosowanie do systemów sztucznej inteligencji. Bezpośrednim efektem coraz lepszej orientacji w przepisach jest znaczący spadek (z 15% do 8%) ograniczeń regulacyjnych na liście barier wskazanych przez firmy, które wstrzymały rozpoczęty już proces wdrożenia narzędzi bazujących na sztucznej inteligencji.
– Implementacja AI w organizacji to nie tylko proces technologiczny, ale również prawny. W szczególności, że dyskusja nad zmianami regulacyjnymi na poziomie krajowym i europejskim jest równie dynamiczna jak ta dotycząca innowacyjności kolejnych rozwiązań. Technologia wciąż jednak wyprzedza legislacje. Nakłada to znaczącą odpowiedzialność na działy prawne, które liderom organizacji muszą już teraz sugerować wprowadzenie rozwiązań mogących wejść w życie dopiero za kilka lat – dodaje Justyna Wilczyńska-Baraniak
Compliance poszukuje swojej drogi w implementacji AI
Wyniki badania EY wskazują, że zakres wdrożenia w organizacji narzędzi bazujących na sztucznej inteligencji bezpośrednio zależy od konkretnej funkcji. W przypadku obsługi klienta lub marketingu i analiz rynku już 41% ankietowanych firm wprowadziło AI. Na przeciwległym biegunie znajduje się obszar compliance z wynikiem 5%. Co więcej ten rezultat niemalże nie zmienił się na przestrzeni ostatniego roku. Może to wskazywać, że w przypadku kwestii prawno-proceduralnych dostępna technologia nie odpowiada w wystarczającym stopniu na wyzwania związane np. z koniecznością zachowania najwyższych standardów poufności danych.
Nie oznacza to, że firmy nie podejmują w tym zakresie odpowiednich działań. Analiza procesu wdrożeniowego – w tym dotycząca aspektów prawnych – jest jednym z kluczowym etapów przygotowujących organizację do wprowadzenia rozwiązań bazujących na sztucznej inteligencji. Potwierdzeniem jest wysoki odsetek wskazań (28%) tego elementu wśród obszarów, w które ankietowane firmy zdecydowały się zainwestować swój budżet przeznaczony na AI.
– Compliance jest jednym z najtrudniejszych obszarów organizacji w zakresie implementacji sztucznej inteligencji. Konieczność zachowania najwyższych standardów związanych z ochroną danych wpływa na mniejszą ilość informacji na których mogą szkolić się modele AI. Dodatkowo eksperci zajmujący się kwestiami podatkowymi lub prawnymi w swoich działaniach nie posiadają marginesu błędu, co wpływa na niższy poziom zaufania do wyników dostarczanych przez narzędzia AI. Nie ma jednak wątpliwości, że z czasem sytuacja zaczynie się zmieniać, a compliance nie pozostanie ostatnim analogowym działem w cyfrowych organizacjach – podsumowuje Zbigniew Deptuła, Lider Zespołu Sprawozdawczości Podatkowej, EY Polska.
O badaniu
Druga edycja badania – Jak polskie firmy wdrażają AI – została opracowana na zlecenie EY Polska przez Cube Research w ostatnim kwartale 2024 roku na próbie 501 dużych i średnich przedsiębiorstw działające w branżach produkcyjnej, usługowej i handlowej.