W opublikowanym 26 listopada 2024 roku projekcie rekomendacji Rady Unii Europejskiej pozytywnie oceniono „Średniookresowy plan budżetowo-strukturalny” przygotowany przez Polskę. Zaproponowana przez Polskę ścieżka wydatków zostanie formalnie zarekomendowana przez Radę UE w ramach procedury nadmiernego deficytu (EDP), której Polska podlega z powodu wysokiego deficytu odnotowanego w 2023 roku.
Polska ścieżka wydatków: kluczowe założenia
Polska, opracowując swój plan, uwzględniła konieczność zgodności z unijnymi przepisami dotyczącymi deficytu i długu publicznego, zgodnie z metodologią ESA2010. Ścieżka wydatków do 2028 roku przewiduje redukcję nominalnego deficytu do poziomu 2,9% PKB, jednocześnie uwzględniając wzrost inwestycji obronnych, które stanowią obecnie priorytet zarówno dla Polski, jak i Unii Europejskiej.
Plan zakłada bardziej stopniową redukcję deficytu, co zostało uzasadnione koniecznością wsparcia strategicznych wydatków na bezpieczeństwo. Komisja Europejska zaakceptowała tę argumentację, co zostało uwzględnione w projekcie rekomendacji Rady UE.
Zadowolenie polskich władz
Minister finansów Andrzej Domański podkreślił znaczenie pozytywnej oceny Komisji Europejskiej:
„Wyznaczony przez nas w Planie wysiłek fiskalny zapewni redukcję nominalnego deficytu do 2,9% PKB w 2028 roku. Cieszymy się, że Komisja dostrzega inwestycje Polski w rozbudowę zdolności obronnych – jest to przecież jeden z priorytetów UE. Redukcja nadmiernego deficytu skupi się na kolejnych latach, co Komisja także wzięła pod uwagę”.
Polska przygotowuje się do przedstawienia pierwszego raportu z działań zmierzających do ograniczenia nadmiernego deficytu, który ma zostać opublikowany do 30 kwietnia 2025 roku. Formalne przyjęcie rekomendacji przez Radę UE planowane jest na okres polskiej prezydencji.
Znaczenie inwestycji obronnych
Jednym z kluczowych punktów polskiego planu jest zwiększenie wydatków na obronność. W obliczu współczesnych wyzwań geopolitycznych Polska argumentowała, że konieczność rozbudowy zdolności obronnych uzasadnia bardziej stopniowe podejście do redukcji deficytu. Komisja Europejska i Rada UE uwzględniły te argumenty, akceptując odstępstwo od pierwotnych założeń Komisji dotyczących szybszego tempa redukcji deficytu.
Kontekst procedury nadmiernego deficytu
Polska znalazła się pod procedurą nadmiernego deficytu w lipcu 2023 roku, kiedy przekroczyła unijny limit 3% PKB w zakresie deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych. Otrzymane od Komisji Europejskiej trajektorie referencyjne wydatków stanowiły punkt wyjścia do opracowania „Średniookresowego planu budżetowo-strukturalnego”.
Plan zakłada przestrzeganie ustalonego tempa wzrostu wydatków netto finansowanych ze środków krajowych, z wyłączeniem kosztów obsługi długu oraz wydatków finansowanych w pełni z funduszy unijnych.