Zasoby finansowe i ludzkie, ale również kompetencje i umocowanie prawne – tego zdaniem ekspertów Cyfrowej Polski oraz samorządowców brakuje polskim miastom i gminom, by powszechnie wdrażano technologie chmurowe i dbano o cyberbezpieczeństwo. Rozmawiano o tym podczas dyskusji zorganizowanej na VII Europejskim Kongresie Samorządów w Mikołajkach, w której udział wzięli przedstawiciele branży cyfrowej oraz burmistrzowie miast.
Podczas debaty podjęto temat względnie niskiego stopnia wykorzystania technologii chmury obliczeniowej przez polskie samorządy mimo jej potencjału m.in. do uproszczenia ich pracy. Marzena Świeczak, burmistrz Garwolina wskazywała podstawowe przeszkody na drodze rozwoju chmury w administracji lokalnej. – Często niedostateczne środki finansowe sprawiają, że gdy przychodzi nam wybierać pomiędzy inwestycją w infrastrukturę lub cyfryzację, ta druga jest zwykle na przegranej pozycji. Wynika to również w pewnym stopniu z oczekiwań obywateli – wyjaśniała burmistrz. – Oprócz pieniędzy samorząd potrzebuje specjalistów IT, o których trudno konkurować z sektorem prywatnym. Wszystko to musi mieć silną podstawę w przepisach, które pozwolą nam przechowywać i przetwarzać dane na serwerach poza terenem urzędów – dodała Marzena Świeczak.
Wśród czynników wpływających na stopień wdrożeń rozwiązań chmurowych wymieniono również kompetencje. Zdaniem Dariusza Matczaka reprezentującego Amazon Web Services, dostawcę rozwiązań chmurowych dla biznesu i administracji, samorządowcom powinno zapewnić się odpowiednie zaplecze kwalifikacji. – Chciałbym, aby w każdej jednostce samorządowej w Polsce była przynajmniej jedna osoba przeszkolona z obsługi platformy chmurowej. Staramy się rozwijać te umiejętności wśród obywateli, m.in. oddając w ich ręce darmową platformę edukacyjną i program kształcenia w sferze chmury dla szkół wyższych – mówił Dariusz Matczak, wskazując również możliwości, jakie chmura daje samorządom. – Chmura to m.in. kopia zapasowa danych poza infrastrukturą samorządu, czy dostęp do technologii, które stacjonarnie nie byłoby osiągalne kosztowo dla samorządów np. uczenie maszynowe, sztuczna inteligencja – wyjaśnił przedstawiciel Amazon Web Services.
Samorządy chcą być bezpieczne
Uczestnicy spotkania byli zgodni co do znaczenia cyberbezpieczeństwa i ryzyka wynikającego z rosnącej skali zagrożeń cyfrowych. Adrian Łuckiewicz, burmistrz Wasilkowa wskazywał, że zmienić się musi postrzeganie wydatków w tym obszarze. – Bezpieczeństwo naszych mieszkańców jest z punktu widzenia samorządu kluczowe, więc wydatki na ochronę cybernetyczną w istocie należy traktować jako istotną inwestycję, a nie przykry obowiązek. Szeroko pojęta cyfryzacja niesie przecież wygodę obywateli, oszczędność czasu i wyższą wydajność pracy urzędników – mówił burmistrz Wasilkowa.
Również w obszarze bezpieczeństwa cyfrowego podkreślono konieczność rozwoju świadomości i umiejętności urzędników oraz obywateli. Jacek Łęgiewicz, dyrektor ds. korporacyjnych w Samsung Electronics Polska mówił o potrzebie dostosowania wiedzy do wykonywanych zadań. – Świadomość jest kluczem do budowy cyberbezpieczeństwa, ale nie może być powierzchowna. Poziom kompetencji musi odpowiadać zadaniom każdego indywidualnego użytkownika. O bezpieczeństwie myśleć musimy również w kategoriach odpowiedzialności użytkownika i odpowiedzialności producenta – stwierdził Jacek Łęgiewicz.
Zainteresowanie bezpieczeństwem cyfrowym wśród jednostek samorządu terytorialnego potwierdziła Łucja Barbaszewska, Dyrektor Sprzedaży Cisco Systems Poland. – Widzimy, że specjaliści w działach IT urzędów, którzy są często nadzwyczaj mocno obciążeni obowiązkami, chcą aktualizować swoją wiedzę i pozyskiwać kompetencje z zakresu monitorowania, zapobiegania i reagowania na incydenty cyberbezpieczeństwa – mówiła Łucja Barbaszewska. – To dobry sygnał, ponieważ jeszcze przed dwoma laty NASK donosił, że około połowa stron internetowych JST w kraju była podatna na ataki cyfrowe – dodała.
Cyfrowa domyślność
Uczestniczący w debacie poseł Marek Zagórski, minister cyfryzacji w latach 2018–2020 podkreślił z kolei, że dla upowszechnienia chmury i rozwoju cyberbezpieczeństwa konieczna jest także mentalna przemiana urzędników i obywateli. – W czasie pandemii w samorządach obudziła się chęć wdrażania rozwiązań cyfrowych. Rosną oczekiwania urzędów i obywateli. Choć transformacja postępuje, na co wskazuje rosnąca liczba e-usług czy liczba Polaków korzystających z profilu zaufanego, to aby w urzędach dokonała się prawdziwa rewolucja rozwiązania cyfrowe powinny być domyślnym narzędziem samorządów. Musimy odejść od prymu papieru jako wyjściowego narzędzia i pracować nad domyślnością cyfrową – podsumował Marek Zagórski.