Przepisy o ryczałcie od dochodów spółek (estoński CIT) nie posługują się pojęciem kosztów uzyskania przychodu. Podstawę opodatkowania stanowi generalnie suma określonego rodzaju dochodów wypłaconych ze spółki. Przedsiębiorcy powinni jednak pamiętać, że mogą uwzględnić w kosztach prowadzenia działalności te wydatki, które co prawda zakontraktowali w czasie gdy spółka była na estońskim CIT, ale ponieśli w okresie, gdy do estońskiego CIT już prawa nie mieli.
Na skróty:
Estoński CIT a koszty uzyskania przychodu
Stosownie do regulacji art. 28h ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, podmiot opodatkowany ryczałtem nie rozlicza się na zasadach określonych w art. 19, art. 24b, art. 24ca i art. 24d tej ustawy. Stąd dla ustalenia podstawy opodatkowania w ryczałcie nie stosuje się przepisów ustawy o CIT regulujących m.in. kwestie ustalenia dochodu, podstawy opodatkowania, stawki podatkowej. Ten sposób opodatkowania wiąże podstawę opodatkowania z kategoriami prawa bilansowego.
Dodatkowo ryczałt od dochodów spółek nie posługuje się takimi pojęciami jak koszty uzyskania przychodów czy koszty niestanowiące kosztów uzyskania przychodów. Podatnik opodatkowany ryczałtem od dochodów spółek dokonuje wyliczenia oraz zapłaty podatku w oparciu o przepisy Rozdziału 6b ustawy CIT.
W zamian estoński CIT oferuje przedsiębiorcom spore korzyści, takie jak niższa stawka opodatkowania, a nawet brak podatku do czasu wypłaty zysku czy ukrytego zysku, oraz wspomnianą uproszczoną formę rozliczeń.
Jakie zasady rozliczeń stosować gdy spółka przestanie być na estońskim CIT?
Spółki nie mogą obniżać podstawy swojego opodatkowania o koszty uzyskania przychodu w trakcie bycia na ryczałcie od dochodów spółek. Jednak rezygnacja, czy też utrata prawa do bycia na estońskim CIT nie oznacza likwidacji spółki. Nadal prowadzi ona swoją działalność, kontynuuje istnienie, tylko że rozlicza się już na klasycznych zasadach, co oznacza, że może uwzględniać koszty. Jak bowiem stanowi art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, kosztami uzyskania przychodu są wydatki poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów (z wyjątkiem kosztów wskazanych w art. 16 ust. 1).
Kontynuując swoją działalność, ale niebędąca już na estońskim CIT, spółka może więc uwzględniać w rozliczeniach podatkowych koszty, jeśli tylko mają one związek z tą działalnością. Pozostaje pytanie, od którego momentu transformacji formy rozliczeń i odejścia z estońskiego CIT spółka może uwzględniać koszty uzyskania przychodu?
O to jakie zasady do tych rozliczeń stosować zapytała spółka będąca jeszcze na estońskim CIT, która jednak w związku z planowanym pozyskaniem nowego inwestora miała świadomość, że utraci prawo do tej preferencyjnej formy opodatkowania
Polska spółka, trudniąca się przetwarzaniem danych i hostingiem, przeszła w 2022 roku na estoński CIT. W okresie 4 ostatnich lat czterokrotnie zwiększyła skalę swojej działalności w Europie, co przełożyło się również na znaczny wzrost jej przychodów. Spółka chciała więc nadal rozszerzać swoją działalność i umacniać rynkową pozycję. Do tego potrzebny był jej inwestor. W celu jego znalezienia spółka zawarła w 2023 r. umowę współpracy z profesjonalną firmą doradczą, która miała za zadanie koordynować i zarządzać procesem inwestycyjnym, który obejmował m.in. podwyższenie kapitału spółki, przygotowanie wyceny przedsiębiorstwa, gromadzenie dokumentacji, negocjacje z inwestorami i sprzedaż akcji. Do niej należało również doradztwo merytoryczne i finansowe na każdym etapie transakcji.
Utrata prawa do estońskiego CIT a koszty
Za swoje usługi firma doradcza wystawiła w październiku i grudniu 2023 r. pierwsze dwie faktury. Kolejną już w lutym 2024 r. Następny etap transakcji inwestycyjnej zaplanowano na druga połowę 2024 r. Spółka opłacała estoński CIT w latach 2022 – 2023, opłaca także w roku 2024. Jednak przewiduje, że co do rozliczenia za 2024 r. utraci prawo do tej formy opodatkowania w związku z planowaną sprzedażą akcji na rzecz inwestora lub innych podmiotów.
Zdaniem Spółki będzie miała prawo do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów w podatku CIT wydatków związanych z nabyciem usług doradcy – na podstawie umowy z tym podmiotem zawartej – poniesionych w 2024 r. i ewentualnie w latach kolejnych, o ile transakcja dojdzie do skutku a spółka utraci prawo do stosowania ryczałtu od dochodu spółek za 2024 r. i lata kolejne.
DKIS stanowisko wnioskodawcy potwierdził. Jego zdaniem z uwagi na cel, jaki ma spełniać nabycie usług doradczych poniesione wydatki należy potraktować jako ogólne koszty działalności, gdyż nie są związane z uzyskaniem konkretnego przychodu. Poniesione przez spółkę koszty usług doradcy mogą przyczynić się w przyszłości do zwiększenia generowanych przez spółkę przychodów. Dodatkowo ponoszenie tych wydatku nie będzie wiązało się z podwyższeniem kapitału zakładowego spółki.
Podsumowanie
DKIS nie wypowiedział się jednak co do warunków czy zasad uwzględnienia w KUP wydatków na usługi doradcze w sytuacji, gdy spółka w trakcie roku 2024 dobrowolnie zrezygnuje z estońskiego CIT czy utraci prawo do tej formy rozliczenia za ten okres – ograniczając się jedynie do stwierdzenia, że zaliczenie wydatków do kosztów uzyskania przychodów o których mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT jest możliwe dla podatników, którzy opodatkowują swoje dochody na zasadach ogólnych. W związku z tym, w trakcie opodatkowania estońskim CIT – spółka nie będzie miała prawa do zaliczenia ww. wydatków do kosztów uzyskania przychodów. Wynika to z art. 28h ustawy o CIT.
W uwagi na lakoniczność stanowiska DKIS zawartego w interpretacji indywidualnej znak 0114-KDIP2-2.4010.167.2024.2.IN, opublikowanej 10 czerwca 2024 r. nie jest jasne, czy warunkiem ujęcia wydatków na usługi doradcze w KUP spółki jest ich wyświadczenie oraz wystawienie faktury w okresie gdy spółka już podatnikiem estońskim nie będzie, czy również gdy do nich dojdzie wcześniej. Może na te i kolejne pytania praktyczne, dotyczące powrotu spółek do klasycznej formy opodatkowania, podatnicy odpowiedzi znajdą w kolejnych interpretacjach DKIS.
Autor: Robert Nogacki, radca prawny, partner zarządzający, Kancelaria Prawna Skarbiec, specjalizująca się w doradztwie prawnym, podatkowym oraz strategicznym dla przedsiębiorców
