System kaucyjny, którego uruchomienie planuje się na 1 stycznia 2025 roku będzie obejmował także zwrot butelek szklanych wielorazowego użytku o pojemności do półtora litra. Tymczasem dzisiejsze systemy ich obrotu i selektywnej zbiórki są przykładem tego, w jaki sposób powinny funkcjonować tego typu rozwiązania. Za wprowadzeniem opakowań szklanych wielorazowego użytku do systemu nie przemawiają zasadne argumenty – takie rozwiązanie może spowodować jedynie wzrost kosztów i spadek efektywności.
W ocenie skutków regulacyjnych ostatniego projektu ustawy o systemie kaucyjnym zaznacza się, że obecnie w Europie z systemu kaucyjnego korzysta 133 mln osób. Funkcjonuje on już w 12 państwach, a w kolejnych 15 trwają prace nad jego uruchomieniem. Co ważne, w większości europejskie systemy obejmują opakowania jednorazowe z tworzyw sztucznych, puszki metalowe, a w 8 państwach również szklane butelki jednorazowego użytku.
– Obecny projekt ustawy o systemie kaucyjnym nie poprawi wskaźników zwrotu opakowań szklanych zwrotnych. Dzisiejsze systemy ich obrotu i selektywnej zbiórki sięgają poziomu nawet 98% i są przykładem jak powinny funkcjonować systemy zbiórki opakowań zwrotnych – zaznacza Dariusz Lizak, Prezes Krajowej Izby Gospodarczej „Przemysł Rozlewniczy”. Dotychczas nie przedstawiono niczego, co argumentowałoby wprowadzenie butelek szklanych zwrotnych w regulacje zawarte w ustawie o systemie kaucyjnym – dodaje.
Spełnianie założeń ustawy
Ustawa ma na celu zapewnienie odpowiednich poziomów recyklingu odpadów opakowaniowych. Ma także umożliwić stworzenie systemu, który będzie powszechny i równy zarówno dla użytkowników końcowych, jak i podmiotów wprowadzających na rynek produkty w opakowaniach. Obecnie wypracowany system dystrybucji i odbioru opakowań szklanych wielorazowego użytku już pozwala na zapewnienie około 95% do 98% poziomu ich selektywnej zbiórki i to bez pośrednictwa operatorów systemów kaucyjnych. Są to poziomy planowane do osiągnięcia w 2029 roku. Brakujące kilka procent to w zdecydowanej większości stłuczony surowiec, powstający w procesie produkcji, który w sposób kontrolowany trafia do hut szkła, a nie przestrzeni publicznej, zaśmiecając środowisko. System kaucyjny nie zwiększy tych wskaźników, ponieważ ten obszar selektywnej zbiórki odpadów jest niemalże w pełni zagospodarowany.
– Podmioty, które zapewniają niemal stuprocentowy poziom selektywnej zbiórki opakowań szklanych wielorazowego użytku nie powinny ponosić negatywnych skutków związanych z objęciem ich systemem kaucyjnym, w tym przede wszystkim niepotrzebnych, dodatkowych kosztów. Nałożenie na nie obowiązków związanych z wdrożeniem i utrzymaniem systemu kaucyjnego wydaje się nie wpisywać w cel ustawy – zaznacza Dariusz Lizak. Nie ulega wątpliwości, że koszty, które będzie generował system kaucyjny pokryją konsumenci. A te w przypadku opakowań szklanych zwrotnych wielorazowego użytku trudno wytłumaczyć.
System kaucyjny w Polce ma zostać wprowadzony od 1 stycznia 2025 roku. Obecny projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi zaproponowany przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska pozostaje na etapie projektowania.