W tym roku na koniec kwietnia mija pierwsza rocznica wprowadzenia dyrektywy WorkLife Balance w Polsce. Umożliwiła ona m.in. wykorzystanie nieprzenaszalnego świadczenia 9 tygodni opieki nad dzieckiem dla drugiego rodzica. To kobiety pobierały wcześniej świadczenie rodzicielskie – dzięki nowym przepisom aż 9 tygodni może przypadać dla mężczyzn. To dominujący model i rozwiązanie, które w dużej mierze ma aktywizować ojców do opieki nad dziećmi. Natomiast jest to rozwiązanie, z którego mogą korzystać również kobiety. W przypadku, gdy to ojcowie przeważającym stopniu korzystali z urlopu rodzicielskiego – wówczas to kobiety uzyskują dodatkowe 9 tygodni. Jest to mechanizm nieprzenaszalny – a więc rodzic, który był wcześniej na urlopie rodzicielskim nie może skorzystać z tych dodatkowych 9 tygodni. Dotychczas urlop rodzicielski mógł być dzielony między matki a ojców – jednak taki podział dokonywał się bardzo rzadko. Do 2022 roku utrzymywał się 1% udziału ojców w wykorzystaniu urlopów rodzicielskich. To znaczy, że w 99 na 100 przypadków to kobiety wypełniały cały urlop rodzicielski. Ostatnia zmiana w ramach Dyrektywy WorkLife Balance przyniosła dosyć istotne skutki – ponieważ na koniec 2023 roku już 6% świadczeń rodzicielskich przypadało na ojców, co oznacza zmianę o 5 punktów procentowych z bardzo niskiej bazy z 1% do 6%.
– Jest to pierwsza jaskółka zmian, która pokazuje, że nowe zapisy w ramach Dyrektywy WorkLife Balance zaczęły działać efektywnie. Wpływają na to, że ojcowie w większym stopniu angażują się w opiekę nad małymi dziećmi – powiedział serwisowi eNewsroom.pl Andrzej Kubisiak, zastępca dyrektora Polskiego Instytutu Ekonomicznego. – Ma to kolosalne znaczenie, ponieważ zwiększenie partycypacji ojców w pierwszym okresie oznacza, że partnerki tych mężczyzn mogą wrócić na rynek pracy – jeżeli mają taką chęć czy potrzebę. Badania z innych krajów, szczególnie skandynawskich pokazują, że większy udział ojców w wychowaniu dzieci na samym początku po ich urodzeniu powoduje, że aktywność zawodowa kobiet w mniejszym stopniu spada niż w tradycyjnym modelu. Mniejsza jest także luka płacowa i później dyskryminacja czy dysproporcje kobiet na rynku pracy. Więc zaangażowanie ojców w opiekę nad dziećmi od samego początku odgrywa bardzo istotną rolę również z perspektywy czysto gospodarczej. Gdy mówimy o relacjach rodzinnych – to przykład badań z Islandii pokazywał, że spadał tam odsetek rozwodów w małżeństwach, gdzie ojcowie angażowali się w opiekę nad dziećmi w pierwszym etapie. Dzięki takim rozwiązaniom dochodzi z jednej strony do bliższej, pogłębionej relacji pomiędzy ojcem a dzieckiem, ale z drugiej strony jest też większe zrozumienie wyzwań, potrzeb i problemów związanych z opieką nad dzieckiem po stronie zarówno ojców, jak i matek – tłumaczy Kubisiak.