Polska pod względem wyrównania szans kobiet i mężczyzn na współczesnym rynku pracy poprawia swoją pozycję wśród państw UE. Z najnowszego badania Pracuj.pl (2023) wynika, że 68 proc. pań uważa, że kobiety w Polsce ogólnie są dziś w lepszej sytuacji zawodowej, niż 10 lat temu. Aż 62 proc. deklaruje, że w ich firmach przedstawiciele obu płci mają równe szanse na awanse i podwyżki.
Wprowadzane są zmiany ergonomii, zmieniają się wymogi i normy – wszystko w imię stworzenia warunków pracy przyjaznych kobietom. W konsekwencji przybywa kobiet pracujących w stereotypowo męskich branżach. Według danych firmy Gremi Personal, ponad 55 proc. pracowników branży magazynowo logistycznej stanowią dziś kobiety. Rosnąca reprezentacja kobiet jest widoczna w handlu, usługach, opiece oraz sprzedaży na poziomie stanowisk specjalistycznych. – W ostatnim czasie coraz więcej kobiet awansuje w zespołach sprzedażowych, prezentując szeroki zakres kompetencji i osiągając bardzo mocne i wymierne wyniki na wyższych stanowiskach kierowniczych – dodaje Dorota Pałysiewicz, dyrektor HR w firmie Brown-Forman Polska.
Ale – jak pokazują badania – to się zmienia. Kobiet w branży alkoholowej wcale nie jest tak mało, jakby się mogło wydawać. Trzeba pamiętać tylko, że branża alkoholowa to nie tylko produkcja, ale też sprzedaż. Dziś udział kobiet w działach sprzedaży branży alkoholi i piwa to średnio ponad 30 proc. Dane rynkowe wskazują, że mediana dla udziału kobiet wśród pracowników branży piwnej to ok. 20 proc., przy czym w niektórych działach panie stanowią ponad połowę zatrudnionych – w marketingu, finansach (>60%), a w dziale personalnym (>60%).
Zdaniem Anny Ender, dyrektor ds. rozwoju biznesu LeasingTeam Group, proces wyrównania reprezentacji kobiet jest szczególnie widoczny na stanowiskach wyższych oraz inżynieryjnych (wyższej specjalizacji) – tu kobiety sięgają coraz wyżej i nie boją się głośno mówić o swoich oczekiwaniach.
Polski rynek pracy przeżywa dynamiczne zmiany, z którymi muszą mierzyć się pracodawcy i agencje zatrudnienia. Branże takie jak deweloperska, transportu, produkcji, sprzedaży stały się bardziej na zatrudnianie kobiet i przyspieszyły proces wyrównywania ich szans na rynku pracy w Polsce. Już wcześniej (w latach 2019-2022) widać było wyraźne sygnały zmian w strukturze migracji i rynku pracy. Potwierdzenie tego były badania Wydziału Zarządzania Politechniki Gdańskiej dla Gremi Personal, która pokazała, że rynek pracy jest coraz bardziej różnorodny, otwarty – podkreśla Vitalia Korsun z Gremi Personal.
Zmiany są widoczne w wielu branżach. Z wypowiedzi ekspertów wynika, że kobiety stanowią 46 proc. siły roboczej w Unii Europejskiej, a organizacjach łańcucha dostaw to już blisko 40 proc. – W obliczu takiej sytuacji firmy wprowadzają zmiany, aby stanowiska dotychczas zajmowane przez mężczyzn, zapełniały kobiety. Przykładem jest dostosowywanie systemów zmian w firmach produkcyjnych, logistycznych, handlowych do możliwości kobiet, reorganizacja stanowisk pracy. Możemy mówić o zmianach ułatwiających aktywność zawodową kobiet na naszym rynku pracy – dodaje Mateusz Żydek z firmy Randstad.
Wraz z rozwojem rynku pracy, rosnącą rolą i udziałem kobiet w wielu branżach, istotną kwestią jest zachowanie zdrowego rozsądku i świadomości naturalnych predyspozycji i preferencji kobiet i mężczyzn oraz zauważalne i podejmowanie wyzwań związanych z równym traktowaniem przez pracodawców.
Dane firmy Randstad potwierdzają trend rosnącej aktywności kobiet i sięgania po stanowiska w zawodach do tej pory zdominowane przez mężczyzn. Kobiety coraz odważniej wkraczają także do sektorów związanych z techniką, lotnictwa, branży ochroniarskiej oraz budownictwa, gdzie kobieta jest już co piątym, zatrudnionym pracownikiem.
Ważnym bodźcem do zmiany sytuacji kobiet na rynku pracy wydaje się być przechodzenie od modelu tradycyjnego do partnerskiego, w którym mężczyźni na równi z kobietami zajmują się opieką nad dziećmi oraz angażują się w obowiązki domowe. Pomogą w tym zmiany legislacyjne, w tym wprowadzenie europejskiej dyrektywy dotyczącej równości i przejrzystości wynagrodzeń. Duże znaczenie ma też dyrektywa o udziale kobiet we władzach spółek giełdowych. Do końca czerwca 2026 r. ma on wzrosnąć do co najmniej 40 proc. w radach nadzorczych lub przynajmniej 33 proc. we władzach spółek, czyli łącznie w zarządach i radach nadzorczych.
Pozytywnym zjawiskiem jest coraz większa liczba fundacji i inicjatyw, które wspierają kobiety w aktywizacji zawodowej. – Nie tylko umożliwiają kobietom przekwalifikowanie się, ale także budują świadomość znaczenia kobiet na rynku pracy – podkreśla Karolina Szkaradnik, menedżer ds. relacji z klientem w międzynarodowej firmie rekrutacyjnej Grafton Recruitment.