Związek Polskich Pracodawców Handlu i Usług (ZPPHiU) apeluje o zmianę relacji między właścicielami i zarządcami centrów handlowych a najemcami oraz wprowadzenie równych, partnerskich praw i obowiązków stron. Powinno to mieć wyraz przede wszystkim, w możliwych do przewidzenia warunkach ekonomicznych, transparentnym, udokumentowanym rozliczaniu przenoszonych na najemców kosztów i opłat (np. marketingowych czy eksploatacyjnych), obniżaniu opłat za przerwy w sprzedaży i utrudnienia, rezygnacji z rozliczeń w euro na rzecz złotówek oraz -prawidłowego rozłożenia ryzyk na obie strony. Najpilniejsze jest, by wartość kosztów wspólnych była w pełni przewidywalna i określona z góry jako jedna, niezmienna kwota. Najlepiej, jeśli byłaby ona stałym, określonym w umowie, elementem czynszu.
Uczciwe, równe i partnerskie relacje w biznesie zobowiązują, by także niższe koszty przełożyć na swojego partnera biznesowego. Tymczasem właściciele i zarządcy galerii handlowych przekładają na najemców jedynie wzrosty i ryzyka.
„Niestety od wielu lat najemcy centrów handlowych funkcjonują w sytuacji zasadniczej nierównowagi na każdym szczeblu współpracy z właścicielami centrów handlowych. Począwszy od kuriozalnego pomysłu czynszu w euro, przez nierówne warunki umów, przez nietransparentne opłaty eksploatacyjne, brak zniżek za przestoje i utrudnienia, aż po uchylanie chroniących nas zapisów kodeksowych. Problemem jest, że właściciele obiektów nie ponoszą żadnych ryzyk – a te dotyczące nieruchomości powinny być po ich stronie. Przykładem jest m.in. eksploatacja powierzchni wspólnych, która powinna być jasno określona z góry – bez zaskakujących dopłat. Obecnie te problemy zwielokrotniają kolejne nieprzewidziane zdarzenia globalne – jak zarzadzanie epidemią COVID, wojna za naszą południowo-wschodnią granicą z jej różnorodnymi konsekwencjami, a teraz inflacja i nadchodzące spowolnienie gospodarcze. To najwyższy czas, aby urealnić te relacje, wprowadzić partnerskie mechanizmy i umowy dbające o interesy obu stron oraz prawidłowo rozkładające ryzyka biznesowe. Najwyższy dlatego, że najemcy nie wytrzymają takiej presji finansowej i będą musieli podejmować decyzje o zmianie struktury sprzedaży – co może całkowicie zmienić dotychczasowy obraz handlu detalicznego w Polsce. To nie czas na wysuwanie kolejnych żądań – takich jak opłata za obroty w internecie, ale na otwarty i konstruktywny dialog” – mówi Zofia Morbiato, dyrektor generalna Związku Polskich Pracodawców Handlu i Usług (ZPPHiU).
Obecnie najemcy nie mogą przewidzieć, ile będą musieli zapłacić za koszty wspólne w większości galerii handlowych. Właściciele i zarządzający takimi obiektami zawierając umowę przedstawiają wartość zaliczkową kosztów eksploatacyjnych. Jednak na koniec każdego roku oczekują dopłat, nie przedstawiając szczegółowego rozliczenia ani dokumentacji poniesionych kosztów. Dlatego ZPPHiU apeluje, aby wartość kosztów wspólnych była w pełni przewidywalna i określona z góry jako jedna, niezmienna kwota. Najlepiej, jeśli byłaby ona stałym, określonym w umowie, elementem czynszu. Do kosztów wspólnych wynajmujący zaliczają: utrzymanie powierzchni poza sklepami i punktami usługowymi – takich jak korytarze, toalety, parkingi, wejścia, schody, windy etc. Najemcy ponoszą opłaty za personel zarządcy, sprzątanie, oświetlenie, ochronę – oraz podatek od nieruchomości należny od wynajmującego. Najemcy muszą też pokrywać kary administracyjne nałożone na wynajmującego, koszty odzyskiwania należności, odsetki, ubezpieczenia, itp.
ZPPHiU stoi na stanowisku, że czynsz i opłaty w centrach handlowych powinny być obniżane w przypadku przestojów, utrudnień w działaniu jak choćby brak prądu. Obecnie takie zdarzenia, które nie pozwalają prowadzić najemcom sprzedaży, nie wpływają na obniżenie opłat. Co więcej – centra handlowe nigdy nie obniżyły ani czynszu, ani opłat eksploatacyjnych po zamknięciu handlu w niedziele – choć w te dni zrezygnowano z usług typu ochrona czy sprzątanie, a przychody najemców obniżyły się. Dlaczego najemcy muszą płacić tyle samo także za okresy, w których nie mogą prowadzić sprzedaży?
Związek Polskich Pracodawców Handlu i Usług (ZPPHiU) i Polskie Stowarzyszenie Najemców Powierzchni Handlowych (PSNPH) podczas Pierwszego Kongresu ZPPHiU oraz PSNPH przedyskutowały najistotniejsze kwestie poruszane przez Kodeks Najlepszych Praktyk w umowach najmu według najemców. Przygotowany przez PSNPH Kodeks, uaktualniający dokument powstały w 2011 roku, wskazuje na oczekiwane przez najemców standardy współpracy i komunikacji z właścicielami oraz zarządcami centrów handlowych. Zasady proponowane przez Kodeks mają właściwie rozłożyć ryzyka biznesowe obu stron umowy.