Biegły rewident jako specjalista z sektora księgowo-finansowego na stałe wpisany jest w krajobraz polskiej przedsiębiorczości, jako ekspert dokonujący badania sprawozdań finansowych. Każdego roku ponad 3 tys. biegłych współpracuje z firmami dokonując audytów, a także świadcząc inne usługi przypisane do ich kompetencji. O czym warto pamiętać, aby ta współpraca przebiegała efektywnie i z korzyścią dla firmy?
Na skróty:
Czy moja firma potrzebuje biegłego rewidenta?
Zasadnicze pytania w kontekście współpracy z biegłym rewidentem brzmią „czy i dlaczego jej potrzebuję”. Problemu z odpowiedzią nie powinny mieć firmy, które są prawnie zobowiązane do audytu swoich sprawozdań finansowych. W rzeczywistości jednak nie każdy podmiot pamięta o obowiązujących go zapisach ustawy o rachunkowości (art. 64 ust. 1, 3 oraz 4) i określonych w nich warunkach, których spełnienie nakazuje przedłożenie sprawozdań finansowych do badania przez biegłego rewidenta. Kluczowe jest w tym przypadku przekroczenie 2 z 3 progów, dotyczących: zatrudnienia (50 osób), sumy bilansowej (2,5 mln EUR) oraz przychodów ze sprzedaży i przychodów finansowych (5 mln EUR). Istotne jest, że przekroczenie powyższych progów w danym roku generuje obowiązek badania dopiero roku kolejnego.
Niezależnie od spełnienia powyższych kryteriów, obowiązkowi badania podlegają także firmy prowadzące działalność pod formą spółki akcyjnej oraz pod przepisami o obrocie papierami wartościowymi lub o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami (np. wszystkie podmioty ASI). Obowiązek dotyczy też podmiotów sporządzających sprawozdania według MSR/MSSF oraz firm, które łączyły się w danym roku z innymi podmiotami.
Przepisy o rachunkowości nie są jednak jedynymi jakie obowiązują w kontekście badań sprawozdania finansowego. Obowiązek obejmuje też wszystkich emitentów z ustawy o obligacjach. Może wynikać także z umów zawartych przez firmę, np. umowy kredytowej z bankiem, umowy pożyczki czy inwestorskiej lub z umowy dofinansowania (dotacji).
Biegły rewident partnerem dla Twojego biznesu
Jednym jest obowiązek badania sprawozdania finansowego, przed którym nie warto się uchylać, a innym dobrowolne zlecenie badania i traktowanie go jako jednego z narzędzi biznesowych, które pozwala uzyskać praktyczne rekomendacje dla całego przedsiębiorstwa i jest elementem świadomego zarządzania ryzykiem.
Zewnętrzny i niezależny ekspert sprawdza podczas audytu sprawozdania, zapisy rachunkowe i dokumenty Klienta, stwierdzając czy są sporządzone zgodnie z obowiązującymi przepisami. Biegły rewident bazując na swojej wiedzy i doświadczeniu może zwrócić Klientowi uwagę na wszystkie napotkane nieprawidłowości, a często dotyczą one innych niż rachunkowe przepisów prawa (np. prawo podatkowe) lub działania kontroli wewnętrznych. Stąd poszczególne elementy pracy audytora pełnią dodatkową funkcję doradczą czy wspierającą dla Zarządu, Rady Nadzorczej i właścicieli.
Kluczem do efektywnej współpracy między firmą a biegłym rewidentem jest zatem zrozumienie, że nie jest on przeciwnikiem, ale sprzymierzeńcem. Nie warto sprowadzać jego roli jedynie do kontrolera, ale traktować jako partnera, którego działanie przyczynia się do rozwoju firmy, jest szansą na wykrycie problemów i poprawę działania.
Sprawozdanie biegłego rewidenta z badania sprawozdania finansowego jest dokumentem uwiarygadniającym spółkę w oczach partnerów biznesowych, instytucji finansowych czy inwestorów. Pozwala także właścicielowi firmy uwiarygodnić dane finansowe przygotowywane przez Zarząd i jest zabezpieczeniem spełnienia obowiązków Zarządu.
Zakres świadczeń ze strony biegłego może wykraczać poza badanie sprawozdań finansowych. Często podmioty nieobjęte obowiązkowym badaniem decydują się zamiast audytu na usługę doradczą – wtedy biegły rewident, wykonując procedury zbliżone do audytowych, może jeszcze sugerować jego zdaniem najlepsze rozwiązania napotkanych problemów i czynnie wspierać Klienta we wdrożeniu najkorzystniejszych dla niego rozwiązań.
Poza tym biegli świadczą także inne, niż badanie sprawozdań finansowych, usługi przypisane do ich kompetencji. Co warto podkreślić, ich szeroka, interdyscyplinarna wiedza ekspercka z zakresu finansów, podatków i rachunkowości, bieżąca działalność audytorska, jak również znajomość zmian wprowadzanych z przepisach prawa z zakresu finansów i podatków, sprawia, że biegli mogą z korzyścią dla klienta zastąpić innych ekspertów.
Dopełnij formalności
Według ustawy o rachunkowości odpowiedzialność za sprawozdania finansowe spoczywa na kierowniku jednostki (kto pełni rolę kierownika zależy od formy działalności). Najczęściej decyzje w tym względzie podejmuje Zarząd. Ważne, aby pamiętał o kilku istotnych terminach.
Samo sprawozdanie finansowe należy sporządzić nie później niż 3 miesiące od daty bilansowej, a na jego zatwierdzenie obowiązuje termin 6 miesięcy od daty bilansowej.
Badanie sprawozdania finansowego powinno nastąpić przed jego zatwierdzeniem, zatem w przypadku roku bilansowego zakończonego 31 grudnia, działania biegłego rewidenta planowane są w okresie styczeń-czerwiec.
Warto zatem zawczasu pomyśleć o wyborze biegłego, aby zapewnić sobie komfort wyboru, a także pozwolić ekspertowi odpowiednio przygotować się do badania – zaplanować prace i poznać branżę Klienta. Ponadto podpisanie umowy powinno nastąpić w momencie umożliwiającym mu obserwację inwentaryzacji zapasów Klienta. Ustawowy termin tej czynności to najpóźniej do 15 dnia po dniu bilansowym.
Sama umowa zgodnie z przepisami powinna być zawarta na okres dwóch lat. Warto mieć to na uwadze jeśli firma planuje istotne zmiany czy jednorazowe transakcje, wpływające na skalę jej działalności w kolejnym roku. Kwestie te powinny być zawczasu omówione z biegłym rewidentem i uwzględnione w umowie.
Wybierz rozsądnie
Wybierając firmę audytorską, z którą nawiążemy współpracę nie warto kierować się tylko i wyłącznie ceną. W obecnej sytuacji, kiedy mamy do czynienia z rozdrobnieniem rynku firm audytorskich, badania mimo, że oparte na tych standardach, mogą wyglądać zupełnie inaczej. Warto zatem dokładnie sprawdzić firmę audytorską, a przed podjęciem ostatecznej decyzji skonfrontować kilka ofert.
Jeśli audyt finansowy ma przynieść korzyści dla Klienta to powinien być wykonany przez doświadczonych ekspertów, którzy mają dostęp do najnowszej wiedzy oraz zmian w przepisach (przede wszystkim podatkowych i finansowych) i którzy mogą być partnerem merytorycznym dla Klienta. Warto zatem zwrócić uwagę na doświadczenie firmy w danej branży. Jej znajomość na pewno korzystnie wpłynie na przebieg badania.
Warto także sprawdzić, czy będziemy mieli do czynienia bezpośrednio z biegłym, czy tylko z pracownikami o znacznie mniejszym doświadczeniu. Nie zawsze bowiem firma audytorska w ramach badania zapewnia stały kontakt z biegłym. Zdając sobie sprawę z oczekiwań Klientów, którym zależy na jak najwyższej jakości, sieć firm audytorskich Polska Grupa Audytorska stawia na bliskie, personalne relacje z Klientem, także na poziomie biegłych rewidentów czy członków zarządu. Takie skrócenie dystansu między biegłym a Klientem, zapewnia mu komfort, gdyż może liczyć na konsultacje na dowolnym etapie współpracy. To bardzo istotne, ponieważ pytania czy wątpliwości mogą pojawić się między kolejnymi badaniami sprawozdań. Ważne zatem, aby ustalić czy w tym okresie Klient także może liczyć na wsparcie biegłego rewidenta.
Korzyścią dla Klienta jest także skorzystanie z usług sieci firm audytorskich, dzięki czemu może on korzystać z synergii zasobów członków sieci i kompleksowej usługi. Sieć, której przedstawiciele działają w różnych miejscach w kraju, to zaleta dla rozproszonych geograficznie firm, np. grup kapitałowych, które mogą liczyć na ułatwiony kontakt z biegłym i personalne relacje.
Autorem komentarza jest Maciej Kozysa, Biegły Rewident, współzałożyciel Polskiej Grupy Audytorskiej – pierwszej krajowej sieci firm audytorskich
