Eksploracja Księżyca staje się jednym z najważniejszych kierunków rozwoju globalnego przemysłu kosmicznego.
- Wartość inwestycji w misje księżycowe wzrośnie z 11 miliardów dolarów w 2023 roku do blisko 17 miliardów dolarów rocznie w 2032 roku, co oznacza średni roczny wzrost na poziomie 5% – według raportu Euroconsult „Prospects for Space Exploration”[1]
- Jak podkreślają przedstawiciele Scanway S.A., eksperta w technologiach obserwacyjnych z kosmosu, dalsza eksploracja Księżyca wymagać będzie zaawansowanych systemów optycznych, które umożliwią szczegółowe badania powierzchni Księżyca i identyfikację jego kluczowych zasobów.
Jak podaje raport Euroconsult, globalne inwestycje w eksplorację kosmosu w 2023 roku wyniosły 26 miliardów dolarów, z czego 90% skoncentrowało się w budżetach trzech największych graczy (USA – 65%, Chiny – 19%, ESA – 6%). Eksploracja Księżyca odgrywa kluczową rolę w tym finansowaniu, a jej udział będzie rósł osiągając rocznie prawie 17 miliardów dolarów w 2032 roku. W ciągu dekady przewiduje się realizację ponad 750 misji kosmicznych, z czego 31% będzie związanych z eksploracją Księżyca – podkreślają eksperci Euroconsult[2]. Plany eksploracji Księżyca obejmują zarówno misje załogowe, które wymagają budowy infrastruktury orbitalnej i transportowej, jak i obserwacyjne oraz robotyczne, których celem jest przygotowanie gruntu pod planowaną trwałą obecność człowieka na Księżycu.
Gospodarczy potencjał Księżyca
Potencjał gospodarczy Księżyca, według autorów raportu, wynika z kilku kluczowych elementów. Po pierwsze, Księżyc jest źródłem cennych surowców, takich jak hel-3 czy rzadkie metale, które mogą zrewolucjonizować energetykę na Ziemi. Po drugie, rozwój technologii ISRU (In-Situ Resource Utilization) umożliwi wydobycie i wykorzystanie surowców bezpośrednio na miejscu, co znacznie obniży koszty operacyjne przyszłych księżycowych baz. Po trzecie, powierzchnia Księżyca oferuje doskonałe warunki do testowania innowacyjnych technologii, które znajdą zastosowanie w kolejnych ambitnych misjach, takich jak załogowe wyprawy na Marsa[3].
– Eksploracja Księżyca wymagać będzie opracowania np. zaawansowanych systemów optycznych, które pozwalają na szczegółowe mapowanie powierzchni i identyfikację potencjalnych zasobów. Precyzyjne rozpoznanie potencjalnych miejsc lądowania przyszłych misji będzie stanowić kluczowy element bezpieczeństwa i ekonomii przyszłych misji. Takie technologie wspierają zarówno precyzyjne analizy, jak i ciągłe monitorowanie sytuacji na powierzchni Księżyca w czasie zbliżonym do rzeczywistego, co czyni je kluczowymi dla planowania wielu misji księżycowych i zapewnienia odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa dla przyszłych astronautów – wyjaśnia Michał Zięba, Chief Technology Officer, Scanway S.A.
Etapy eksploracji Księżyca
Zwiększenie zainteresowania Księżycem przebiega w kilku etapach. Faza przygotowawcza, której jesteśmy obecnie świadkami, obejmuje bezzałogowe misje demonstracyjne oraz budowę podstawowej infrastruktury, takiej jak stacja orbitalna Lunar Gateway i systemy komunikacyjne niezbędne do zarządzania misjami z Ziemi. W latach 2025–2030 zaplanowano wprowadzenie bardziej regularnych misji transportowych, rozwój technologii ISRU oraz systemów energetycznych zdolnych do działania w ekstremalnych warunkach, takich jak np. księżycowa noc, trwająca przez 14 dni. W fazie operacyjnej, przewidywanej na lata 2030 i później, zakłada się stałą obecność ludzi i robotów na Księżycu, rutynowe korzystanie z jego zasobów oraz rozwój infrastruktury mieszkalnej i przemysłowej.
Polski wkład w eksplorację Srebrnego Globu
W tej księżycowej układance rośnie rola polskiego sektora kosmicznego, który odgrywa istotną rolę w międzynarodowych projektach księżycowych. Podmioty, takie jak Creotech Instruments, Centrum Badań Kosmicznych PAN, Astronika czy PIAP Space, już dzisiaj uczestniczą w międzynarodowych projektach Europejskiej Agencji Kosmicznej, w tym tworzeniu: satelitów do mapowania księżyca, rozwiązań transportowych czy koncentrujących się na budowie infrastruktury logistycznej.
– W 2019 r. przewidywałem, że mniej więcej w 2025 r. także Scanway będzie bliżej Księżyca. Myślę, że są szanse, abyśmy w przyszłym roku rozpoczęli kluczowe współprace i projekty, które zmaterializują nasze plany w tym zakresie. Motywująca jest także zwiększona przez Polskę składka do Europejskiej Agencji Kosmicznej, która w części jest przeznaczona dla projektów księżycowych. Wierzę, że będziemy mogli zrealizować projekty oparte na tych środkach – podkreśla Jędrzej Kowalewski, CEO Scanway S.A.
Wyzwania i przyszłość
Dynamiczny rozwój gospodarki księżycowej wiąże się jednak z wieloma wyzwaniami.
– Wysokie koszty budowy infrastruktury, konieczność opracowania zaawansowanych technologii zasilania i komunikacji, habitatów dla załóg, a przede wszystkim brak międzynarodowych regulacji dotyczących korzystania z zasobów kosmicznych na pewno będzie wymagał globalnego konsensusu – zauważa Mikołaj Podgórski, Chief Operation Officer, Scanway S.A.
Raport Euroconsult pokazuje, że eksploracja Księżyca to nie tylko nauka i technologia, ale także ogromna szansa gospodarcza.
– W nadchodzącej dekadzie Księżyc może stać się jednym z kluczowych kierunków gospodarek wielu krajów, co w dalszej perspektywie umożliwi trwałą obecność człowieka poza Ziemią oraz rozwój innowacyjnych modeli biznesowych – dodaje Mikołaj Podgórski. – Ale już teraz – biorąc pod uwagę trudność zarówno lotu na Księżyc, jak i warunki panujące na jego orbicie i powierzchni – należy zauważyć potencjał komercyjny tego miejsca i zacząć się przygotowywać, by za kilka lat być aktywnym uczestnikiem rosnącej ekonomii księżycowej – podsumowuje.
[1] A Euroconsult Report, September 2023 4th Edition, “Prospects for Space Exploration. An economic and strategic assessment of the space exploration sector. Moon Exploration Focus”; s. 9 https://digital-platform.euroconsult-ec.com/product/prospects-for-space-exploration/
[2] Op. cit., s. 8
[3] Op. cit.