- Od 2025 roku kolejne polskie przedsiębiorstwa zmierzą się z koniecznością raportowania ESG. Chociaż małe firmy nie mają jeszcze takiego obowiązku, więksi kontrahenci już teraz oczekują od dostawców wdrażania „zielonych” procesów.
- Od kolejnego roku z rynku zaczną znikać darmowe uprawnienia do emisji CO₂ w ramach systemu ETS. Z kolei dyrektywa RED III zakłada coroczny wzrost wykorzystania źródeł odnawialnych w przemyśle o 1,6 proc. do 2030 roku.
- Przemysł energochłonny czekają liczne, kosztowne inwestycje – zarówno we własne źródła zielonej energii, jak i w technologie zwiększające efektywność energetyczną.
- Długi tego sektora są jednak coraz większe. Jak wynika z danych KRD łączna wartość zadłużenia przemysłu przekroczyła już 1 mld zł. 370 mln zł to niezapłacone faktury kontrahentów.
Polski przemysł coraz mocniej wkracza na drogę dekarbonizacji. To wiąże się z wieloma wyzwaniami oraz ogromnymi kosztami. Inwestycje związane z ograniczaniem emisji CO₂ są jednak niezbędne, by zwiększyć konkurencyjność krajowych firm w Europie. Obecnie jest to utrudnione przez niekiedy nawet dwukrotnie wyższe koszty energii elektrycznej w porównaniu z innymi państwami, np. Francją. Powodem wysokich cen energii na polskim rynku jest właśnie ciągła obecność węgla w miksie energetycznym. Koło się zamyka, więc zmiany wydają się potrzebne. A polski przemysł zmuszony jest sam ponosić kosztowne konsekwencje takiego stanu rzeczy, choć jego kondycja finansowa pozostawia wiele do życzenia.
Wymogi środowiskowe i efektywność energetyczna – to oznacza koszty
Od 2025 roku kolejne polskie firmy są zobowiązane do raportowania ESG. Te największe w swoich sprawozdaniach niefinansowych już za 2024 rok przedstawią m.in. działania związane z kwestiami środowiskowymi. W kolejnych latach wymogi zostaną rozszerzone także na mniejsze spółki, a na koniec obowiązek obejmie również małe i średnie przedsiębiorstwa. Chociaż te już teraz mierzą się z koniecznością wprowadzania zmian w związku z raportowaniem ich większych kontrahentów. Szacuje się, że w ciągu 10 lat koszty dla firm objętych tym obowiązkiem wyniosą ok. 8,7 mld zł.
– Dla przemysłu energochłonnego, czyli np. branży chemicznej, konieczność sprostania wymogom ESG oznacza często wielomilionowe nakłady pieniężne na inwestycje w technologie obniżania emisji dwutlenku węgla czy w poprawę efektywności energetycznej procesów. Może pojawić się także konieczność stosowania bardziej ekologicznych surowców i materiałów. Już teraz coraz więcej zleceniodawców wybiera wykonawców, którzy angażują się w odpowiedzialne działania mające wpływ na środowisko, społeczeństwo i dobrostan pracowników. Warto więc zastanowić się nad źródłem sfinansowania takiej przemiany. Z rozmów z przedstawicielami firm wynika, że w wielu przypadkach pomocne może okazać się przyspieszenie płatności faktur, czyli faktoring – mówi Magdalena Martynowska-Brewczak, Członek Zarządu eFaktor S.A., który specjalizuje się w finansowaniu przemysłu.
Problematyczne i kosztowne dla polskiego przemysłu będzie również stopniowe wycofywanie darmowych uprawnień do emisji CO₂ od 2026 roku. O tym, jakiego rzędu mogą to być koszty świadczy m.in. fakt, że w 2022 r. polskie firmy energetyczne i przemysłowe zużyły na nie kwotę równą 2,3 proc. PKB Polski. Dodatkowo z analiz Bloomberga wynika, że do 2030 roku cena uprawnień może być dwukrotnie wyższa niż obecnie.
Przemysł zainwestuje we własne źródła OZE?
Sposobem na obniżenie rachunków za prąd i zmniejszenie śladu węglowego jest zakup zielonej energii bezpośrednio od wytwórcy lub inwestycja we własne źródła energii, panele fotowoltaiczne czy wiatraki. Coraz więcej przedsiębiorstw energochłonnych decyduje się na taki ruch i ten trend będzie zyskiwał na znaczeniu. Należy bowiem pamiętać, że unijna dyrektywa RED III zakłada wzrost wykorzystania źródeł odnawialnych w przemyśle o 1,6 proc. do 2030 roku. Własne źródła wytwórcze oraz magazyny energii pozwolą więc przedsiębiorstwu budować przewagę konkurencyjną. Jednak tego typu inwestycje są kosztowne, a polski przemysł wciąż boryka się z problemami finansowymi.
Wg ekspertki eFaktor brak płynności finansowej będzie ograniczał możliwości inwestowania w bardziej przyjazne dla klimatu procesy, a tym samym pogarszał konkurencyjność polskich firm. Szczególnie w przypadku eksportu towarów do UE.