European Coalition for Corporate Justice (ECCJ) z zadowoleniem przyjmuje porozumienie polityczne dotyczące Dyrektywy w sprawie należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSDDD, CS3D), mimo, iż nie wykorzystano wszystkich możliwości, jakie dawał proces negocjacyjny. To ważny krok w ustanowieniu wymogów i oczekiwań wobec korporacji w zakresie poszanowania praw człowieka i środowiska. Nie wystarczający jednak, aby położyć kres bezkarności korporacji.
Unijne przepisy dotyczące należytej staranności są ważnym krokiem naprzód, ale to nie koniec walki z bezkarnością korporacji.
W czwartek rano ustawodawcy UE osiągnęli porozumienie polityczne w sprawie najbardziej kontrowersyjnych kwestii dotyczących standardów postępowania w biznesie, które mają zostać ustanowione przez Dyrektywę CSDD. Zgodnie z przepisami, duże i międzynarodowe korporacje tzw. wysokiego ryzyka będą musiały zająć się zagrożeniami jakie ich działalność i relacje biznesowe niosą dla praw człowieka, społeczności lokalnych i środowiska naturalnego. Co więcej, poszkodowani będą mogli pociągnąć firmy do odpowiedzialności przed sądami UE, jeśli ucierpią w wyniku ich działalności. .
Od ponad dekady sieć organizacji pozarządowych ECCJ apeluje o wiążące przepisy UE wdrażające międzynarodowe standardy praw człowieka, które wymagałyby od przedsiębiorstw wzięcia pod uwagę zagrożeń dla praw człowieka i środowiska naturalnego w ich łańcuchach wartości. ECCJ z zadowoleniem przyjmuje dzisiejsze porozumienie w sprawie włączenia bardzo potrzebnych środków dostępu do wymiaru sprawiedliwości dla ofiar nadużyć ze strony przedsiębiorstw, a w szczególności umożliwienia zwiększonego dostępu do dowodów i rozsądnych terminów składania roszczeń.
Jednakże wysiłki państw UE i lobby branżowego, które zmierzały do osłabienia tej dyrektywy, sprawiły, że szansa na wprowadzenie transformujących zmian w sposobie działania międzynarodowych korporacji została utracona. Niepokojące jest to, że sektor usług finansowych został zwolniony z przeprowadzania należytej staranności wobec swoich klientów. Chociaż firmy, w tym niektóre podmioty finansowe, będą zobowiązane do przyjęcia i wdrożenia planów transformacji klimatycznej, to niepokoi fakt, że odpowiedzialność klimatyczna jest niewystarczająca i została wyłączona z zakresu odpowiedzialności cywilnej,
Nele Meyer, Dyrektorka ECCJ:
„Porozumienie w sprawie wiążących standardów UE jest wprawdzie kamieniem milowym, ale walka z bezkarnością przedsiębiorstw jeszcze się nie zakończyła. Za przełomowe można uznać to, że firmy będą miały obowiązek przestrzegania regulacji, zapewniając tym samym, że zysk nie będzie ważniejszy od praw człowieka lub środowiska. Ofiarom nadużyć korporacyjnych łatwiej będzie dochodzić sprawiedliwości, co już jest zwycięstwem w dzisiejszym porozumieniu”.
„Poprzez rezygnację z odpowiedzialności klimatycznej w zapisach dyrektywy, państwa UE przymykają oko na globalną katastrofę klimatyczną. Trudno się też pogodzić z tym, że potężne podmioty finansowe zostały wykluczone, mimo że odgrywają rolę motorów działalności gospodarczej i są kluczowymi facylitatorami zielonej transformacji EU.
Co dalej z dyrektywą?
Osiągnięto porozumienie między Parlamentem Europejskim, z wiodącą rolą Lary Wolters jako posłanki sprawozdawczyni, Radą UE, koordynowaną przez hiszpańską Prezydencję, oraz Komisją Europejską. Mimo tego porozumienia, prace nad ostatecznym tekstem Dyrektywy CSDD pozostają w toku. Konieczne są spotkania techniczne, których rolą jest dopracowanie osiągniętego porozumienia politycznego i upewnienie się, że wczorajsze rozmowy trójstronne nie pozostawiły żadnych luk. Następnie Rada UE, w trakcie nadchodzącej Prezydencji belgijskiej oraz Parlament Europejski będą głosować nad zatwierdzeniem ostatecznego tekstu, torując drogę do wdrożenia dyrektywy na szczeblach krajowych. ECCJ oczekuje, że ostateczny tekst powinien zostać poddany pod głosowanie około marca 2024 roku.
Ostatnim krokiem jest możliwość pociągnięcia firm, w tym sektora finansowego, do odpowiedzialności za ich wpływ na zmiany klimatyczne.
