Polskie przedsiębiorstwa u progu dekarbonizacji. Niemal połowa “w powijakach”

• Komisja Europejska dąży do całkowitej eliminacji węgla, prowadzącej do neutralności klimatycznej;
• Przepisy tzw. dyrektywy MCP sprawiają, że polskie firmy produkcyjne stają w obliczu istotnych zmian;
• Jak są do niej przygotowane? Wg badania Keralla dla Duon niemal 1/3 jest na początku ścieżki, a zaledwie 15,4% wdraża zmiany.

Co napędza zmiany?

Dekarbonizacja należy do jednych z ważniejszych celów, jakie realizować ma Unia Europejska w najbliższych dziesięcioleciach. Co więcej, przywódcy państw członkowskich zaakceptowali plan, według którego Unia miałaby być neutralna klimatycznie do 2050 r. na wszelkich polach, w tym przemysłu i produkcji. To bardzo ambitny cel dla całej europejskiej społeczności. Kluczowym dokumentem przyjętym przez UE jest Europejski Zielony Ład, w którym oficjalnie zatwierdzono zwiększenie poziomu redukcji emisji gazów cieplarnianych do roku 2030, do co najmniej 55% w stosunku do poziomu z 1990 roku.

W przypadku przedsiębiorstw produkcyjnych kierunek zmian wyznacza jednak inny dokument, tzw. dyrektywa MCP (Medium Combustion Plants – instalacje średniego spalania, obiekty o nominalnej mocy cieplnej nie mniejszej niż 1 MW i nie większej niż 50 MW). Nowo powstałe obiekty MCP muszą już przestrzegać nowych standardów emisji dwutlenku siarki (SO₂), tlenków azotu (NO_x), cząstek stałych (pyłów), zaś istniejące mają czas na dostosowanie się do 1 stycznia 2025 roku (instalacje o mocy większej niż 5 MW) i do 1 stycznia 2030 roku dla instalacji o nominalnej mocy cieplnej nie mniejszej niż 1 MW i nie większej niż 5 MW. Na dostosowanie się do nowych regulacji pozostało więc ledwo kilka lat.

– Regulacje dyrektywy MCP to dla polskich przedsiębiorców z branż produkcyjnych poważne wyzwanie, szczególnie biorąc pod uwagę wyznaczone daty. Pamiętajmy bowiem, że wdrożenie paliwa zastępczego, np. w postaci gazu i przystosowanie przedsiębiorstwa do korzystania z niego nie dzieje się z dnia na dzień. Jest to proces, do którego należy się właściwie przygotować i który wymaga czasu  – mówi Krzysztof Kowalski, Prezes Zarządu DUON Dystrybucja, który wspiera przejście przedsiębiorstw na gaz.

Wyboista droga do dekarbonizacji

Transformacja energetyczna należy zatem do jednych z większych wyzwań dzisiejszych czasów, z jakimi muszą mierzyć się przedsiębiorstwa produkcyjne. Na jakim etapie realizacji strategii dekarbonizacji się znajdują?

Z badania “Transformacja energetyczna w polskich firmach produkcyjnych”, przeprowadzonego przez Duon oraz agencję badawczą Keralla, wynika że polskie firmy produkcyjne z różnych branż znajdują się dopiero u progu procesu.

– Niemal 1/3 przedstawicieli deklaruje, że jest na początku ścieżki i właśnie zapoznaje się z zapisami przepisów. Kolejne 15,4 proc. uważa, że ich firmy są w trakcie zmian, dokładnie tyle samo przedstawicieli badanych firm zadeklarowało, że znajduje się na etapie planowania i zbierania danych – dodaje Krzysztof Kowalski.

Zmiana paliwa zasilającego proces produkcyjny to ważny moment w funkcjonowaniu każdego przedsiębiorstwa. O ile zdaniem ich przedstawicieli nie ma to większego wpływu na sam proces produkcji, o tyle, jak pokazują wyniki badania, może to być istotne z uwagi na kwestie biznesowe. Blisko połowa, bo aż 48,7 proc. ankietowanych przedstawicieli firm nie ukrywa, że dekarbonizacja oznacza rewolucyjny wpływ na cały model biznesowy, a jedynie 7,7 proc. wprowadzane zmiany uznaje za nieistotne, bez wpływu na biznes.

– “Czysta produkcja” to nie tylko efekt dostosowania przedsiębiorstwa do zmieniających się wymogów prawnych, ale też działanie poprawiające wizerunek i podnoszące konkurencyjność w ocenie badanych. Jak najniższy ślad węglowy oferowanych przez dane firmy produktów staje się coraz częściej czynnikiem decydującym o ich kupnie – kontynuuje Krzysztof Kowalski.

Bariery? Głównie finansowe

Wśród najczęściej wskazywanych wyzwań w procesie dekarbonizacji są finanse. Przejście na inne paliwo generuje spore koszty, co potwierdziło aż 72 proc. osób decyzyjnych w firmach produkcyjnych, uznając to za główną barierę w zmianie źródła zasilania. Wśród pozostałych ważnych aspektów, na które zwracali uwagę ankietowani znalazły się kwestie: dostępności do źródła (26 proc.), prawne (18 proc.). Przeszkodą może okazać się też brak odpowiedniego personelu (13 proc.).

– Sytuacja wydaje się być poważna – bariery wskazywane przez przedstawicieli przedsiębiorstw nie są drobne, obawy są rzeczywiście spore. Sytuacja ta rodzi ważne pytanie o przyszłość tych firm, które do nowej rzeczywistości się nie przystosują, bo może ich na nie zwyczajnie nie stać. Zakładom, które nie wdrożą zmian grozić mogą surowe kary, w tym zamknięcie firm. W tej sytuacji ważnym paliwem pomostowym, którego wykorzystanie znacznie przybliży firmy produkcyjne do spełnienia wymogów dyrektywy jest gaz ziemny, biometan lub bioLNG – zaznacza Krzysztof Kowalski.