Mimo że określenie „tłumacz sądowy” nie jest technicznie poprawne, jest powszechnie używane w mowie potocznej. Tłumacz sądowy to najczęściej tłumacz przysięgły, który został powołany przez sąd na podstawie przepisów dotyczących biegłych sądowych. W jaki sposób wygląda praca takiego specjalisty i kiedy jest on potrzebny?
Tłumacz sądowy – kiedy jest potrzebny?
Tłumacz sądowy, często działający jako tłumacz przysięgły, jest wezwany przez sąd lub policję w przypadkach, gdy istnieje potrzeba przeprowadzenia przesłuchania osoby, która nie włada językiem polskim. Zazwyczaj dotyczy to obcokrajowców, zarówno w trakcie przesłuchania, jak i już prowadzonego postępowania sądowego.
Konieczność zapewnienia obecności tłumacza osobie nieznającej języka polskiego wynika z przepisów prawa krajowego, takich jak Kodeks Postępowania Karnego, jak również z międzynarodowych umów, w tym Konwencji o Ochronie Praw Człowieka, Kartą Praw Podstawowych i Dyrektywą Parlamentu Europejskiego.
Jak pracuje tłumacz sądowy?
Rola tłumacza sądowego jest kluczowa dla prawidłowego przebiegu procesu sądowego. Tłumacz przysięgły jest odpowiedzialny za dokładne przekazywanie osobie nieznającej języka polskiego pytań zadawanych przez policję lub sąd, a także za dokładne tłumaczenie treści rozprawy. Oznacza to, że obcokrajowiec musi być w pełni zrozumiany, musi dowiedzieć się, dlaczego znalazł się w danym procesie, jakie zarzuty mu stawiają i dlaczego.
Ponadto, na wezwanie sądu lub policji, tłumacz sądowy może być poproszony o sporządzenie poświadczonego tłumaczenia pisemnego, na przykład dokumentów stanowiących część materiału dowodowego lub innych pism procesowych. W takim przypadku jego praca polega na uwierzytelnieniu tłumaczenia pieczęcią oraz własnym podpisem.
Czy tłumacz sądowy może odmówić uczestnictwa?
Tłumacz sądowy, który został wezwany do udziału w postępowaniu sądowym, nie może bez uzasadnionego powodu odmówić prowadzenia tłumaczenia. W tym przypadku stosuje się zasadę bezwarunkowego stawiennictwa.
Oczywiście, istnieją okoliczności, w których tłumacz sądowy może być zmuszony do odmowy. Tłumacz przysięgły może odmówić prowadzenia tłumaczenia jedynie wtedy, gdy przedstawi zaświadczenie lekarskie potwierdzające jego zły stan zdrowia lub uzasadni swoją odmowę wystąpieniem ważnego wydarzenia losowego, takiego jak śmierć w rodzinie lub wypadek.
Rola tłumacza sądowego jest niezwykle istotna w zapewnieniu uczciwego i sprawiedliwego procesu sądowego dla osób nieznających języka polskiego. To dzięki pracy tłumaczy sądowych możliwe jest zapewnienie równego dostępu do wymiaru sprawiedliwości dla wszystkich obywateli.